ΜΙΑ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΠΟΛΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΤΩΝ ΗΠΑ ΩΣ ΑΠΕΙΛΗ ΤΩΡΑ ΤΗΣ ΔΙΑΣΠΑΣΗΣ ΤΗΣ

ΛΥΚΑΣΤΡΟΣ :

ΜΙΑ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΠΟΛΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΤΩΝ ΗΠΑ ΩΣ ΑΠΕΙΛΗ ΤΩΡΑ ΤΗΣ ΔΙΑΣΠΑΣΗΣ ΤΗΣ

Οι Ηνωμένες Πολιτείες πάντα είχαν μια ιδιαίτερη σχέση αγάπης-μίσους με το χρέος τους.

 

Μια από το πρώτες ενέργειες του Κονγκρεσσου μετά την ανεξαρτησία τους, ήταν να αναλάβει το χρέος των πολιτειών του Επαναστατικού Πολέμου το Κονγκρέσσο, με αντάλλαγμα τη μεταφορά της μόνιμης πρωτεύουσας της χώρας στην Ουάσιγκτον DC. Ο Alexander Hamilton είδε το συλλογικό χρέος ως έναν τρόπο να οικοδομήσει το νέο έθνος - και τη διεθνή του πίστη - και να συνδέσει τα διάφορες Πολιτείες του νέου κράτους μαζί για κοινό σκοπό.

 

«Ένα εθνικό χρέος, αν δεν είναι υπερβολικό, θα είναι για εμάς εθνική ευλογία», είπε το 1781. «Θα είναι το ισχυρό τσιμέντο της Ένωσής μας».

 

Ο μετέπειτα Πρόεδρος Andrew Jackson διέφερε όμως σημαντικά στη γνώμη του. Έκανε, ως ένας πρώιμος Τραμπ της εποχής, προεκλογική εκστρατεία με την υπόσχεση της εξάλειψης του εθνικού χρέους, το οποίο θεωρούσε ως εργαλείο ενδυνάμωσης της ομοσπονδιακής κυβέρνησης και, κατά συνέπεια, συγκέντρωσης της εξουσίας σε βάρος των εξουσιών των Πολιτειών ή των τοπικών σερίφηδων.

 

«Το πιστεύω ότι είναι εθνική κατάρα», είπε ο Tζάκσον το 1824. «Ο όρκος μου θα είναι να πληρώσω το εθνικό χρέος για να αποτρέψω μια πλασματική αριστοκρατία να μεγαλώσει γύρω από τη διοίκησή μας, που πρέπει να την κάμψει στις απόψεις της και τελικά να καταστρέψει την ελευθερία της χώρας μας».

Ο Τζάκσον ακολούθησε την υπόσχεσή του, ασκώντας βέτο σχεδόν σε κάθε λογαριασμό δαπανών και χρησιμοποίησε τα ομοσπονδιακά κεφάλαια για να πληρώσει το κρατικό χρέος μέχρι να ολοκληρωθεί η εξόφληση του το 1837 — ακριβώς πριν από μια εξαετή οικονομική ύφεση, που το ανέβασε ξανά εκεί που το βρήκε.

 

Αυτή η πολιτική του Τζάκσον συνεχίστηκε μέχρι τον Αμερικανικό Εμφύλιο του 1864, που έχει τις ρίζες του στην αδυναμία της Ομοσπονδιακής κυβέρνησης να επιβάλει μία κοινή άποψη πάνω σε τι θα στηρίζονταν η οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ. Οι Πολιτείες του Νότου επέμεναν πάνω στην φτηνή εργασία της δουλείας στα χωράφια, όσο ο βιομηχανικός Βορράς έψαχνε για φτηνά εργατικά χέρια και χαμηλότοκα δάνεια για να κινηθούν οι μηχανές της δεύτερης βιομηχανικής Επανάστασης. 

 

Η φτώχεια έφερε γκρίνια , με την σειρά της έναν Εμφύλιο και νέα χρέη, που χρησιμοποιήθηκαν πάλι μετά ως την λήξη του Εμφυλίου ως ευλογία για την επανένωση του διχασμένου κράτους. 

 

Ο Α Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν η τρίτη ευλογία για τις ΗΠΑ. Ο Κανόνας του Χρυσού, που ίσχυε τότε για την παραγωγή νέου χρήματος σε ολο τον πλανήτη, οδήγησε στο να συγκεντρωθεί σχεδόν όλος από την καταστρεμμένη Ευρώπη στις ΗΠΑ για να αγοραστούν υλικά για την ανοικοδόμηση της.

Την ευφορία της οικονομικής ανάπτυξης που δημιουργήθηκε έτσι στις ΗΠΑ, την διαδέχτηκε το σοκ του κραχ του 29, που παρέμεινε ως εθνική κατάθλιψη μέχρι το New Deal του Ρούσβελτ, που έβαλε πάλι μπροστά την οικονομία με νέα κρατικά χρέη για έργα υποδομής κυρίως. 

 

Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος αύξησε και άλλο το χρέος καθώς οι ΗΠΑ αύξησαν τις αμυντικές δαπάνες για να χρηματοδοτήσουν τον πόλεμο, προκαλώντας το χρέος της χώρας να αυξηθεί σε περισσότερο από το 100% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος. 

 

Το χρέος μειώθηκε ξανά στα μεταπολεμικά χρόνια και στη συνέχεια ανέβηκε ξανά, ξεκινώντας ανοδική πορεία επί του Νιξον μέχρι και τον Ρόναλντ Ρίγκαν για να χρηματοδοτηθούν οι ζημιές της ήττας στο Βιετνάμ και οι επόμενες ακροδεξιές νεοφιλελέ αστοχίες, που προκάλεσαν την παγκόσμια πετρελαϊκή κρίση του 74 και όσα ακολούθησαν. Για να μειωθεί μόνο στις αρχές της δεκαετίας του 2000.

 

Από το 2008, ωστόσο, το κρατικό χρέος των ΗΠΑ εκτοξεύτηκε στα ύψη και δεν κοίταξε ποτέ του πίσω από τότε στην ιλιγγιώδη καμπύλη αύξησης του. Η οικονομική κρίση του 2008 και τα επακόλουθα προγράμματα διάσωσης προστέθηκαν στο χρέος, όπως και οι φορολογικές περικοπές του Τραμπ το 2017. 

 

«Το χρέος συνέχισε να αυξάνεται ακόμη περισσότερο από ότι η οικονομία μεγάλωνε μετά την κρίση του 08, και αυτό είναι ανησυχητικό γιατί είναι ακριβώς η στιγμή που θα έπρεπε να μειώσεις την τροχιά του χρέους σου αφού χρησιμοποιήσεις τον δανεισμό την κατάλληλη στιγμή», είπε ο MacGuineas, πρόεδρος της Επιτροπής για έναν Υπεύθυνο Ομοσπονδιακό Προϋπολογισμό, που απηχεί τις ανησυχίες των ούλτρα νεοφιλέ Ρεμπουμπλικάνων.

 

Συνολικά, η Επιτροπή για έναν Υπεύθυνο Ομοσπονδιακό Προϋπολογισμό εκτιμούσε τότε ότι με μια αργή οικονομική ανάκαμψη από την πανδημία, το χρέος των ΗΠΑ θα αυξηθεί στο 117% του ΑΕΠ έως το 2025 και ότι η χώρα βρίσκεται σε ρυθμό να ξεπεράσει το ρεκόρ χρέους που σημειώθηκε μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο έως το 2023.

 

Επιβεβαιώθηκαν μερικά ως προς την αριθμητική, αφού το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ ξεπέρασε φέτος τα 36τρισ$, δηλαδή πάνω από το 120% του ΑΕΠ τους. Όσο ήταν ποσοστιαία και το δικό μας το 2010 και η αφορμή να μπούμε στα 10ετη μνημόνια και τις λιτότητες της νεοφιλελε τρόικας εσωτερικού της κυβέρνησης Μητσοτάκη, που συνεχίζονται.

 

Αυτό το γεγονός του 120% θα ανησυχούσε κάθε αμερικανικό νεοφιλελέ γεράκι για το δικό τους έλλειμμα, αλλά η επιτακτική ανάγκη της πανδημίας οδήγησε πολλούς και από αυτούς να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι οι περισσότερες ομοσπονδιακές δαπάνες ήταν προτιμότερη εναλλακτική από τις πολύ λίγες. Ο πρόεδρος της Federal Reserve Jerome Powell, δήλωσε ότι το χρέος των ΗΠΑ βρίσκεται μεν σε μη βιώσιμο δρόμο. ... αλλα προς το παρόν το χρέος είναι δευτερεύουσα ανησυχία.

 

«Είναι κάπως σαν να μπαίνει ένας ασθενής στο νοσοκομείο και η σκωληκοειδής απόφυση του έχει σκάσει και είναι υπέρβαρος», είπε ο William Gale, ανώτερος συνεργάτης οικονομικών σπουδών στο Ινστιτούτο Brookings. «Τι κάνεις; Τα βάζεις σε δίαιτα; Ή διορθώνεις την απόφυση;»

 

Ο «διαγωνισμός ομορφιάς» των χρημάτων

 

Ενώ υπάρχει μια ποικιλία απόψεων σχετικά με το πώς να σκεφτεί κανείς για το κρατικό χρέος, υπάρχει ευρεία συμφωνία ότι η σύγκριση του με το χρέος των νοικοκυριών —π.χ. πιστωτικές κάρτες, στεγαστικά δάνεια ή φοιτητικά δάνεια— είναι ο λάθος τρόπος για να το σκεφτείς.

 

Η σημαντική διαφορά είναι ότι εάν ξεμείνετε εσείς ή εγώ από δολάρια ή ευρώ, δεν έχουμε τη δυνατότητα να δημιουργήσουμε νέα χωρίς να ξεπουληθούμε. Η αμερικανική κυβέρνηση δεν έχει όμως κανένα τέτοιο πρόβλημα για όσο μπορεί να τυπώνει νέα δολάρια, κυριολεκτικά χωρίς κανένα αντίκρισμα από το 1971 και μετά, αντικρισμένα μόνο τα δάνεια του κράτους. Και όσο οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο σέβονται την αξία τους.

 

Το καθεστώς του δολαρίου ως το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα επιτεύχθηκε, κατά ειρωνικό τρόπο, μετά τις αυξημένες δαπάνες των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, με την σύνδεση Χρυσού-δολαριου με την Συνθήκη Bretton Woods του 47. Σήμερα όμως μόνο το 54% στα αποθέματα των ξένων τραπεζών διατηρούνται σε δολάρια, ενώ οι ξένοι επενδυτές κατέχουν περίπου το 1/3 του δημόσιου χρέους των ΗΠΑ, (ο κύριος μεταξύ αυτών, η Κίνα, η οποία κατέχει περίπου κάτι τις λιγότερο από $1 τρισεκατομμύριο).

 

Αυτά ήταν τα καλά νέα για τα αμερικανάκια για την φύση του νομίσματος τους μέχρι σήμερα. Τα κακά νέα είναι ότι αυτή η φύση μπορεί να υπάρχει μέχρι του σημείου που ο κόσμος αλλάξει γνώμη για το δολάριο και την αξία του. Το κρατικό τους χρέος, που υπολογίζεται ότι θα ξεπεράσει τα 200τρισ$ μέχρι θα το 2050 (όσο 2 σημερινά παγκόσμια ΑΕΠ δηλαδή) είναι η εικόνα που θα μπορούσε να αλλάξει το παγκόσμιο μυαλό για το δολάριο. Αλλά αν ή όταν το δολάριο σταματήσει να είναι το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα, οι ΗΠΑ θα έχουν πιο δύσκολο χρόνο για να καλύψουν τους τόκους όσων ήδη χρωστούν, που ήδη είναι περισσότεροι απ' όσα δαπανούν για δημόσια εκπαίδευση, υγεία και άλλα τέτοια κομμουνιστικά, από αυτά που βγάζουν σπυράκια στον Αδωνι. 

 

Έτσι, η προσπάθειά του Τραμπ (δια του Musk μέχρι πριν λίγες ημέρες) να περιορίσει τις Ομοσπονδιακές δαπάνες κατά 3τρισ$ τον χρόνο, μπας και έτσι ανακοπεί ο ρυθμός αύξησης των δημοσίων χρεών, από τα οποία συνεχίζει να αντλεί την ρευστότητα του ο θείος Σαμ για να κάνει τον παγκόσμιο σερίφη, ξαναγυρίζει τις ΗΠΑ πίσω στα προ-εμφυλιακά της χρόνια, για να αντιμετωπίσει ακριβώς τα ίδια υπαρξιακά διλήμματα εντός της διπολικής διαταραχής που προκαλεί το "ευλογία ή κατάρα" του κρατικού της χρέους. Με κίνδυνο αυτή πλέον να πυροδοτήσει αποσχιστικές τάσεις από την Ένωση εύρωστων οικονομικά πολιτειών, όπως πχ η Καλιφόρνια, όπου συνεχίζουν να πρυτανεύουν άλλες στρατηγικές για τον νέο τρόπο παραγωγής των δολαρίων από αυτές που πρεσβεύει η φράξια του Τράμπ ή του Musk αντίστοιχα. 

 

Μόνο που αυτή την φορά, δεν έχει ο Τραμπ την πολυτέλεια του χρόνου για να κάνει αυτό που μόνο ξέρουν να κάνουν οι νεοφιλελέ, liberal ή republican, αδιάφορο: να καταργιούνται τα κρατικά χρέη όσο συνεχίζουν να τα αυξάνουν, ως όρο επιβίωσης του δολαρίου και των ελίτ τους!

 

Διπολική είπαμε είναι η ασθένεια, και πολύ δύσκολα θεραπεύεται με μεθόδους ζουρλομανδύα, που έχουν ήδη καταργηθεί.