ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑ-ΛΕΞΙΓΝΩΣΙΑ (3)

Αρχή σοφίας ελληνικών ονομάτων επίσκεψις.

Γράφει ο ΛεξιΘήΡ :

ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΝ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ (3) 

1)      Νάρκη, νάρθηξ, Νάρκισσος πώς συνδέονται;  

2)      Τέμενος, τομή, βωμός τί απεικονίζουν;

3)      Τράγος, τραχύς, τράχηλος. Πώς καταλήγουν σε τραγωδία;

4)      Άλφα, ύφαλος. φαλλός, ομφαλός πώς ετυμολογούνται; .

5)      Θήλυ (το), θηλή (η), θύλαξ (ο) , Σε τι διαφέρουν ερμηνευτικά;   

6)      Πυγή και πηγή. Τι δεικνύει η ορθογραφία του ύψιλον και ήτα;

7)      Η κουζίνα-μαγειρείον και  το καρβουνάδικο αρχαϊστί.

8)      Πώς προήλθον αι νεοελληνικαί λέξεις ¨αφέντης.΄¨σκαμνιά¨ και ¨μπορώ.¨  

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Αι απαντήσες του συγγράψαντος.

Νάρκη η αποκοιμιστική μέθη.

1-  Νάρθηξ (ό, γεν. –ηκος) ο γιγαντιαίος το στέλεχος, αν και μη γνήσιος, μάραθος.   Πράγματι, το εσωτερικό του βλαστού του νάρθηκα είναι πλούσιο σε εντεριώνη η οποία έχει την ιδιότητα να καίγεται αργά. Αυτόν τον βλαστό χρησιμοποιούσαν παλιά οι ναυτικοί με τον ίδιο έξυπνο τρόπο που τον χρησιμοποίησε και ο Προμηθέας. Τον άναβαν σε μια άκρη του με αποτέλεσμα το εσωτερικό του να καίγεται πάρα πολύ αργά, σαν την καύτρα του τσιγάρου. Ετσι διατηρούσαν την φωτιά στα δύσκολα ταξίδια τους. Το μαλακό εσωτερικό του και η ευλυγισία του ξερού βλαστού ενός νάρθηκα αξιοποιήθηκε από τους αρχαίους Ελληνες και με έναν άλλο τρόπο. Το άνοιγαν κατά μήκος και το τοποθετούσαν για να περιβάλλουν και να ακινητοποιήσουν κάποιο ανθρώπινο μέλος που είχε υποστεί κάταγμα. Για το λόγο αυτό σήμερα, κάθε προστατευτικό που ακινητοποιεί ένα μέλος, εκτός από το γύψο, ονομάζεται συνήθως “νάρθηκας”.
Ο Νάρθηξ ήταν αφιερωμένος στον Διόνυσο, το θεό του οίνου. Εφτιαχναν λοιπόν μπαστούνια από νάρθηκα και στην άκρη του στερέωναν ένα πιτυοστρόβιλο (κουκουνάρα). Αυτά τα μπαστούνια ήταν γερά για το περπάτημα, αλλά έσπαγαν αμέσως, αν κάποιος προσπαθούσε να τα δοκιμάσει στην πλάτη κάποιου άλλου. Ελεγαν λοιπόν ότι ο θεός Διόνυσος είχε διατάξει όσοι έπιναν κρασί να κρατούν τέτοια μπαστούνια για να μην μπορούν να πληγώσουν τους συμπολίτες τους. Κατά τον 6ον αι.μ.Χ., επί του αυτοκράτορος Ιουστινιανού (527-565 μ.Χ.), μοναχοί -σύμφωνα με την παράδοση- μετέφεραν σε κοίλους κορμούς νάρθηκα, που χρησιμοποίησαν δήθεν ως ραβδιά, σπόρους μεταξοσκώληκος από την Κίνα στην Κωνσταντινούπολη και έτσι διεδόθη η παραγωγή μετάξης και στην Βυζαντινή Αυτοκρατορία. ¨

Όπου όμως Διόνυσος εκεί και μέθη και έκστασις θρησκευτική και ψυχοθεραπευτική με πρόσληψι μεθυστικών φυτικών ουσιών. Ο νάρθηξ είναι δηλητηριώδης, τα ζώα τον αποστρέφονται.όπως και την ¨μήκωνα την υπνοφόρο¨ άλλωστε.

Ο μύθος και το θλιβερόν τέλος του ωραιοπαθούς Νάρκισσυ (κισσός μεθυστικός, ιερόν φυτόν του Διονύσου) αλληγορεί συν τοίς άλλοις και τον θανάσιμον κίνδυνον που ενέχει η εξάρτησις, φανατική προσκόλλησις και εμμονή του ανθρώπου εις τας ναρκωτικάς ουσίας όπως και ταςθρησκευτικάς.ιδεοληψίας και νοσηράς φαντασιώσεις.

2-       Τέμενος + υπαίθριος αρχικά ναός εν μέσω του δάσους σχηματισθείς δια    δενδροτομίας. ρ. τέμνω. (πρβ. ουσ. τομή, τόμος, ά-τομον ήτοι το μη τεμνόμενον κ.λ.π.)

Αι περιβάλλουσαι τον αρχαιελληνικόν ναόν κιονοστοιχίαι απεικονίζουν εις την πέτραν την, αρχαϊκώς, περιβάλλουσαν τον υπαίθριον και άστεγον αυτόν ναόν δενδροστοιχίαν. Βωμός πιθανώς εκ του τόμος-τομός¨ ήτοι ο πρώτος βωμός ήτο το εις ύψος βωμού τμηθέν δένδρον.του δάσους εφ’ού εναπόκειντο και τα προσφερόμενα εις την θεότητα δώρα, πρώτοι καρποί-δημητριακά  ή πρωταρχαί..

3- Η λ. τραγωδία ετυμολογείται εκ του τράγου, ο δε τράγος εκ του τραχύς, -εία, -ύ (ο εις τα δύσβατα και τραχέα αναρριχώμενος), άρα τραγωδία δεν είναι απλώς η τράγων ωδή αλλά η ωδή (η θεατρική και μελοποιημένη δραματοποίησις περιστατικών) της τραχύτητος- τραγικότητος, των δυσκολιών που διέπουν τον ανθρώπινον βίον τον οποίον και συμβολοποιεί και το εν λόγω ζώον.

4 – άλφα, ο αναγραμματισμένος φαλλός. Ύ-φαλος ο υπό (θαλάσσιος) φαλ(-λ)-ός. Ομφαλός ο λείος-οριζοντιωμένος-ομ-αλός  φαλλός.

5-  Θηλή. Το πρώτον γράμμα (ήτα) δηλοί οπτικώς προεξοχήν όπως και η θηλή του στήθους. Θύλαξ (θύλακας), το γράμμα ύψιλον δηλοί οπτικώς την εσοχήν (όπως η τσέπη)   Θήλυ. (ουδ. το) το ήτα δηλοί και την προεξοχήν του γυναικείου στήθους αλλά και την εσοχήν του γεννητικού της οργάνου.

6- Πηγή. Τον πρώτον γράμμα ήτα δηλοί οπτικώς την προεξοχήν – αναπήδησιν του ανα-βλύζοντος ύδατος. Το δε ύψιλον (ως κοιλότης) της πυγής (=οπίσθια), δηλοί την εσοχήν του πρωκτικού εντέρου.

7- Κουζίνα-μαγειρείον, αρχ. ¨Οπτάνιον¨ εκ του οπτός-ψητός. Ανθρακοπωλείον, το καρβουνάδικο.  

8 – Αφέντης εκ του αυθέντης (πρβ. αυθεντία, αυθεντικός). Μπορώ εκ του ευ+πορώ, έχω πόρον-διέξοδον-δυνατότητα.     Σκαμνιά < συκαμινέα/.  

(Λύκαστρος, Κίμων, Ρόκος. Ευχαριστίαι δια την συνεργασίαν.)