ΣΧΟΛΙΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ : Εξαιρετικό άρθρο. Το θέμα είναι πως όντως υπάρχει θέμα με τα μη επανδρωμένα αλλά υπάρχει κι ένα άλλο ακριβώς ζήτημα το οποίο είναι το εξής - δεν έχει χρησιμοποιηθεί ενάντια σε τακτικό στρατό στο Kαραμπαχ oι Aζεροι κέρδισαν την τοπική φρουρά και τίποτε περισσότερο που μάχονταν σαν να είναι στον Α' παγκόσμιο με χαράκωμα...οπότε κι εγώ να ήμουν drone θα έστελνα το θέμα είναι αν χρησιμοποιηθεί ενάντια σε πλήρη στρατό πχ Ουκρανία Ρωσία. Θα αναλάβει ένας στρατός να επικαιροποιήσει επίσημα το δόγμα του (πως επίσημα θα μαχηθεί) συνυπολογίζοντας τα uav. Πάντως ο UΚ Army το κάνει.
Η χρησιμοποίηση μη-επανδρωμένων οχημάτων από το Αζερμπαϊτζάν στον πόλεμο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ τον προηγούμενο Νοέμβριο έγειρε αποφασιστικά την πλάστιγγα υπέρ του μόνο σε έξι εβδομάδες. Τα αποτελέσματα αυτής της αναμέτρησης παγκοσμίως θορύβησαν τις εκάστοτε Ένοπλες Δυνάμεις, σε αυτό το άρθρο αναλύουμε την ανάγκη για την αλλαγή δόγματος στην διεξαγωγή επιχειρήσεων που έχει επιφέρει η μη-επανδρωμένη τεχνολογία.
Στις 9 Νοεμβρίου 2020 ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν υπέγραφε την λήξη του πολέμου στο Αρτσάχ που είχε αρχίσει τον Ιούλιο του ίδιου έτους. Σχεδόν το 70% της διαφιλονικούμενης από το 1991 περιοχής μεταξύ Αρμενίων και Αζέρων έπεφτε πια στην κυριότητα του Αζερμπαϊτζάν. Η απόφαση αυτής της υπογραφής συνθηκολόγησης, που σύμφωνα με την Αρμενία πάρθηκε βασιζόμενη στην στρατιωτική ανάλυση της κατάστασης, ήταν εξαιρετικά οδυνηρή για τους Αρμένιους του Ναγκόρνο Καραμπάχ [1].
Gavriil GrigorovTASS via Getty Images | Αζέρος Στρατιώτης βλέπει τα συντρίμμια αρμενικού φορτηγού Γ/Χ
Βέβαια στην πρώτη αναμέτρηση που είχε γίνει το 1991 οι Αρμένιοι επικράτησαν επειδή μπορούσαν να αντισταθμίσουν την καλύτερη οικονομική κατάσταση και μέγεθος στρατού του Αζερμπαϊτζάν με ανώτερο μαχητικό πνεύμα, ατσάλινο ηθικό και σκληρή πειθαρχία, γνωρίσματα ενός στρατού που βασίζεται πιο πολύ στο έμψυχο δυναμικό και όχι στην τεχνολογία [2]. Επιπροσθέτως οι εχθροπραξίες μεταξύ των δύο παραπάνω αντιμαχόμενων πλευρών συνεχίζονταν με σποραδικές συγκρούσεις ως τον πόλεμο του 2020, ακριβώς επειδή οι εχθροπραξίες βασίζονταν στον ανθρώπινο παράγοντα [3].
Επιστολικό δελτάριο. Διαστ. 89Χ140 χιλ.
Απεικονίζει τον Αρχηγό του Ελληνικού στόλου του Αιγαίου, Υποναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη.
Ομοίως κατά τη διάρκεια του Πρώτου Βαλκανικού Πολέμου (1912) ο κύριος λόγος που η Ελλάδα διπλασιάστηκε στην ενδοχώρα και κατάφερε να παραμείνει ελληνική ήταν αδιαμφισβήτητα η δράση του Πολεμικού Ναυτικού που συνέδραμε τα μέγιστα στην επιτυχή δράση του Ελληνικού Στρατού. Ο Αρχηγός του Στόλου του Αιγαίου Παύλος Κουντουριώτης ως Κυβερνήτης του Θωρηκτού «Αβέρωφ» εξουδετέρωσε πλήρως την δυναμική του τουρκικού στόλου να μπορέσει να ανεφοδιάσει τα πεζά τμήματα του τουρκικού στρατού στην Μακεδονία κατά των Ελληνοσερβικών δυνάμεων και στην Θράκη κατά των συμμαχικών τότε Βουλγαρικών δυνάμεων (Α΄Βαλκ. Πολ) [4][5].
Επιπροσθέτως κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Βαλκανικού Πόλεμου ο κύριος λόγος που απελευθερώθηκε η Μακεδονία ήταν αδιαμφισβήτητα η δράση του Ελληνικού Στρατού. Ο Ταγματάρχης Ιωάννης Βελισσαρίου χαρακτηρίστηκε ως ήρωας των ηρώων ακριβώς επειδή διακρίνονταν για τις παράτολμες πρωτοβουλίες του στο πεδίο της μάχης [6][7]. Το γενικότερο αποτέλεσμα των παραπάνω ανδραγαθημάτων του Πολεμικού Ναυτικού & του Ελληνικού Στρατού ήταν η απελευθέρωση των ελληνικών εδαφών από την Ήπειρο ως την Μακεδονία από τον τουρκικό ζυγό και την βουλγαρική απειλή [8].
Οι συγκεκριμένες νίκες του Πολεμικού Ναυτικού & του Ελληνικού Στρατού συντελέστηκαν επειδή υπήρχαν αρκετοί σημαντικοί παράγοντες, όπως:
1. Η πολιτική βούληση στην Ελλάδα είχε φροντίσει να εξοπλίσει τον Ελληνικό Στρατό σε ικανοποιητικό βαθμό καθώς παράλληλα και να προμηθευτεί πολεμικά πλοία ανώτερης τεχνολογικής αιχμής για την εποχή που ήταν σαφώς καλύτερα των τούρκων, όπως το Θωρηκτό Αβέρωφ.
© SanSimera.gr | Ο Ταγματάρχης Βελισσαρίου με τον Αντιστράτηγο Σαπουντζάκη στη Φιλιππιάδα
Χαρακτηριστικά επί κυβερνήσεως Θεοτόκη το 1900 συστήθηκε η “Γενική Διοίκηση Στρατού” και ως το 1909 ο Ελληνικός Στρατός είχε παραλάβει συνολικά 100 χιλιάδες τυφέκια Μάνλιχερ, 7 χιλιάδες αραβίδες Μάνλιχερ, 10 πυροβολαρχίες ταχυβόλων, 36 εκ. φυσίγγια νέου τυφεκίου καθώς και υλικό επιστράτευσης για δύναμη τριών μεραρχιών.
Επίσης η αγορά του Θωρηκτού “Αβέρωφ” έκλεινε τη τεχνολογική πλάστιγγα υπέρ του Ελληνικού Στόλου. Ενδεικτικά η μέγιστη ταχύτητα του Αβέρωφ ξεπερνούσε τους 22 κόμβους που σε συνδυασμό με τα βρετανικά πυροβόλα του προσέδιδαν σημαντικό πλεονέκτημα έναντι του τουρκικού στόλου.
Άξιο αναφοράς είναι ότι η αγορά του “Αβέρωφ” είχε γίνει με την βοήθεια του εθνικού ευεργέτη Γεώργιου Αβέρωφ που είχε αφήσει στη διαθήκη του 8 εκ. χρυσές δραχμές με την ρητή εντολή να διατεθούν για την προμήθεια ενός πολεμικού πλοίου. Σε άλλη περίπτωση το πλοίο θα πήγαινε στην Τουρκία ή την Βραζιλία αφού η Ελλάδα ως κράτος είχε χρεοκοπήσει.
2. Η ευθυβολία και αποτελεσματικότητα των οπλικών συστημάτων της εποχής βασίζονταν σε καταλυτικό βαθμό στην ανθρωπινή ικανότητα.
Αναλυτικά οι πυροβολητές του “Αβέρωφ” ήταν καλύτεροι στην ευθυβολία από τους αντίστοιχους του μεγαλύτερου τουρκικού στόλου επιφέροντας μεγαλύτερες καταστροφές ανά πολεμικό πλοίο. Άλλωστε το σήμα του Κυβερνήτη τους «Πλέω μεθ’ ορμής ακαθέκτου και με την πεποίθησιν της νίκης εναντίον του εχθρού του γένους» δρούσε ως μέγιστος πολλαπλασιαστής ισχύος της αποτελεσματικότητας τους.
Επίσης οι στρατιώτες του Βελισσαρίου εμψυχώνονταν στον μέγιστο βαθμό όταν έβλεπαν τον “Μαύρο Καβαλάρη” να κινείται έφιππος και ακάλυπτος στην πρώτη γραμμή στην Μάχη του Κιλκίς-Λαχανά. Άξια αναφοράς είναι η τελευταία ηρωική πράξη του Βελισσαρίου στην Μάχη της Κρέσνας. Τότε στην πιο κρίσιμη στιγμή και αφού προηγουμένως είχε πολεμήσει με πέτρες και βράχους τους Βουλγάρους λόγω έλλειψης πυρομαχικών, ο Βελισσαρίου σηκώθηκε όρθιος και κραδαίνοντας το περίστροφό του φώναξε ώστε να ακουστεί από όλους: «Όποιος θέλει την νίκη ή αλλιώς τον θάνατο ας με ακολουθήσει» και πρώτος άρχισε να τρέχει προς τον εχθρό. Πίσω του, συνεπαρμένοι από τον ηρωισμό του διοικητή τους, όρμησαν οι εύζωνοι του με καταστροφικά αποτελέσματα για τον βουλγαρικό στρατό.
Όμως σήμερα η τεχνολογία διαδραματίζει ένα κυρίαρχο και καταλυτικό ρόλο στις στρατιωτικές διαμάχες, άρα υπάρχει σαφής και άμεση ανάγκη για την σχετική επικαιροποίηση του Δόγματος των Ενόπλων Δυνάμεων.
Ας εξετάσουμε το περιεχόμενο των αλλαγών μέσω της αντίθετης πλευράς, πως θα μπορούσε να ηττηθεί ένας στρατός εάν δεν ανανεώσει το Δόγμα του βάσει των επιτευγμάτων της σημερινής στρατιωτικής τεχνολογίας;
Εξετάζοντας παραδείγματα από την στρατιωτική ιστορία, υπάρχουν τουλάχιστον τέσσερις κύριοι λόγοι ήττας ενός στρατεύματος που είναι: η αντιμετώπιση νέων απειλών όπου δεν υπήρχε πρόβλεψη για την ανάλογη αμυντική προετοιμασία, η παράλειψη της διοικητικής μέριμνας, η κατασκοπεία από τον αντίπαλο και η αλαζονεία που δημιουργεί άσχημη κρίση και αντίστοιχη λανθασμένη δράση.
Στην πρώτη περίπτωση όποιος στρατός δεν παρακολουθούσε τις τεχνολογικές εξελίξεις και διατηρούσε στρατεύματα και όπλα τα οποία δεν ήταν προετοιμασμένα να αντιμετωπίσουν μια νέα τεχνολογική απειλή πάντοτε είχε ηττηθεί. Δυστυχώς αυτό συνέβη και στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, όπου το Αζερμπαϊτζάν πέτυχε μια νίκη επί των αρμενικών δυνάμεων ακριβώς λόγω της εφαρμογής του νέου δόγματος διεξαγωγής επιχειρήσεων που χρησιμοποιεί την τεχνολογική υπεροχή των μη-επανδρωμένων εναέριων οχημάτων για να κατακλύσει πλήρως τον ανθρώπινο παράγοντα των αρμενικών δυνάμεων.
Με τα μη-επανδρωμένα οχήματα μειώνεται αισθητά η ανάγκη της διοικητικής μέριμνας για επιθέσεις βαθιά μέσα στις γραμμές του αντιπάλου. Αυτή είναι μια σημαντική επιθετική δυνατότητα επειδή επιτρέπει την ευκολότερη διεξαγωγή επιχειρήσεων Operational Access/Secured Access (OA/A2). Οι επιχειρήσεις ΟΑ/Α2 προσπαθούν να απομειώσουν ή να εξουδετερώσουν την άμυνα που προέρχεται από το πιο ευρέως γνωστό δόγμα Anti-Access/Area Denial (A2/AD) [9].
Επιπροσθέτως τα μη-επανδρωμένα οχήματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν πολύ πιο εύκολα σε αποστολές κατασκοπείας του αντιπάλου ή σε αποστολές προπαγάνδας και ψυχολογικού πολέμου. Σχετικά χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η υπερπτήση τουρκικού κατασκοπευτικού πάνω από τη νήσο Ρω και η βεβήλωση της Ελληνικής Σημαίας στο Καστελλόριζο με κόκκινη μπογιά από τουρκικό drone[10][11].
Drone από την Τουρκία έριξε κόκκινη μπογιά σε ελληνική σημαία στο Καστελόριζο /Φωτογραφία: YouTube
Φυσικά η αλαζονεία των τούρκων μπορεί κάλλιστα να επιφέρει την καταστροφή τους, εάν φυσικά υπάρχει η κατάλληλη προετοιμασία από την Ελληνική πλευρά.
Την ανάγκη για αλλαγή δόγματος διαβουλεύονται οι Βρετανικές Ένοπλες Δυνάμεις τονίζοντας ότι οι απειλές έχουν εξελιχθεί και μεταλλαχθεί.
Τα διδάγματα και τα αποτελέσματα από την διαμάχη στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ έχουν απασχολήσει ιδιαίτερα τον Βρετανικό Στρατό [12]. Άλλωστε αυτό ήταν άκρως αναμενόμενο γεγονός μιας και οι Ένοπλες Δυνάμεις του Ην. Βασιλείου είναι από τις πιο αποτελεσματικότερες στον πλανήτη ακριβώς λόγω της άμεσης υιοθεσίας των νέων τεχνολογιών στην φαρέτρα των δυνατοτήτων τους αλλά και της στρατολόγησης μόνο επαγγελματιών μαχητών [13][14].
Ειδικότερα τον Σεπτέμβριο του 2020 το Βρετανικό Υπουργείο Εθνικής Άμυνας (UK Ministry of Defence – MoD) δημοσίευσε το Integrated Operating Concept 2025 που αναλύει τις καινοτόμες σκέψεις των Βρετανικών Ενόπλων Δυνάμεων για το κοντινό μέλλον [15]. Η κύρια ιδέα που επικρατεί σε αυτό το έγγραφο είναι ότι οι απειλές έχουν εξελιχθεί και μεταλλαχθεί, άρα συνεπάγεται ότι υπάρχει εσπευσμένη ανάγκη για αλλαγές στον τρόπο εκτέλεσης των στρατηγικών αποτροπής.
Η τεχνολογία των μη-επανδρωμένων οχημάτων, από τα uav που εκτελούν καθήκοντα Intelligence, Surveillance & Reconnaissance (ISR) μέχρι των drone αυτοκτονίας (kamikazi-drones) ή drone δολωμάτων (decoy drones) είναι μοχλός ανατροπής καταστάσεων και συνολικής έκβασης της ροής της μάχης.
Η τεχνολογία των μη-επανδρωμένων οχημάτων, από τα uav που εκτελούν καθήκοντα Intelligence, Surveillance & Reconnaissance (ISR) μέχρι των drone αυτοκτονίας (kamikazi-drones) ή drone δολωμάτων (decoy drones) είναι μοχλός ανατροπής καταστάσεων και συνολικής έκβασης της ροής της μάχης.
Επιπροσθέτως το παραπάνω έγγραφο αναδεικνύει δύο κύρια σημεία που επηρεάζουν τις μοντέρνες στρατιωτικές επιχειρήσεις είναι η ανεξέλεγκτη διάχυση της πληροφορίας (pervasiveness of information) και η τεράστια πρόοδος της τεχνολογίας (pace of technological change).
Η ερμηνεία που δίνει το MoD στην ανεξέλεγκτη διάχυση της πληροφορίας παρομοιάζει τις ψυχολογικές επιχειρήσεις και την επιρροή της προπαγάνδας στην ενότητα (cohesion) του Έθνους. Ενώ με την τεράστια πρόοδο της τεχνολογίας το ΜοD εννοεί ιδιαίτερα την απόδοση των μη-επανδρωμένων οχημάτων στο πεδίο της μάχης. Για παράδειγμα σε μια πρόσφατη διαδικτυακή ημερίδα για τα μη-επανδρωμένα οχήματα ο καλεσμένος από τον Βρετανικό Στρατό μίλησε ακριβώς για την καταλυτική επίδραση των αζερικών μη-επανδρωμένων εναέριων οχημάτων στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Επεξηγηματικά οι Βρετανικές Ένοπλες Δυνάμεις, που είναι από τους πιο ισχυρούς στρατούς του κόσμου, συζητούν για αλλαγή δόγματος που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην τεχνολογία, την πληροφορία και τον πολιτικό πόλεμο. Αναλυτικά η ανάγκη για αλλαγή βασίζεται:
•στην έλλειψη κάθε σεβασμού από τον αντίπαλο για κανόνα διεθνούς δικαίου και νόμου περί πολεμικών αναμετρήσεων
•στην τεχνολογία που δημιουργεί νέες απειλές που δεν έχουν ακόμη ορισμένο ένα τυποποιημένο τρόπο αντιμετώπισης καθώς και στην ανεξέλεγκτη διάχυση της πληροφορίας που ευνοεί ψυχολογικές επιχειρήσεις
•στην μελέτη από τους αντιπάλους του δυτικού τρόπου διεξαγωγής πολεμικών επιχειρήσεων και στην υιοθεσία των σχετικών τακτικών και δυνατοτήτων από τους ίδιους
•στον πόλεμο εκ αντιπροσώπων (proxy war)
•τη στρατηγική χρήσης ή κατάχρησης της διεθνούς νομοθεσίας ως υποκατάστατο των παραδοσιακών στρατιωτικών μέσων για την επίτευξη ενός επιχειρησιακού στόχου.
Άμεση η ανάγκη για ορισμό νέου δόγματος αποτροπής
Άλλο ένα κύριο σημείο στο έγγραφο του MoD είναι η προτροπή για τον ορισμό ενός νέου δόγματος αποτροπής. Αναλυτικά το νέο αποτρεπτικό δόγμα θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει και τον ανταγωνισμό (competition) ως τέταρτο βασικό πυλώνα μαζί με τους βασικούς τρείς που είναι η δυνατότητα (capability) και η θέληση (credibitlity) εκτέλεσης αντίποινων καθώς και η ξεκάθαρη επικοινωνία (communication) των προηγούμενων πυλώνων στον αντίπαλο. Επιπροσθέτως το βρετανικό δόγμα εμπεριέχει και την έννοια της κατανόησης (comprehension) του αντιπάλου, όπως την κουλτούρα του, τα πιστεύω, την κοινωνία και την οικονομία του για την σωστή αντιμετώπιση το.
Ειδικότερα ως σήμερα ο κύριος κίνδυνος ενός στρατεύματος από μια επίθεση με όπλα τακτικής & υποστρατηγικής και στρατηγικής καταστροφής προερχόταν από πυρηνικούς, βιολογικούς και χημικούς παράγοντες. Όμως σήμερα με τον ρυθμό που εξελίσσεται η απόσχιση των ανθρώπινων χειριστών & των αισθητήρων από τα οπλικά φορτία στο κοντινό μέλλον η αποτροπή θα είναι ένα σμήνος από uav & drones, σε στεριά, θάλασσα και αέρα. Συγκέντρωση ανθρώπινου στρατιωτικού δυναμικού με την κλασσική μέθοδο, τεθωρακισμένα και πλοία επιφανείας θα είναι κύριοι στόχοι.
Με απλά λόγια υπάρχει μια ευρεία αναγνώριση από πολύ ισχυρούς στρατούς ότι πρέπει να αλλάξει ο ρόλος του ανθρώπινου παράγοντα στο πεδίο της μάχης. Πια ο αντίπαλος μπορεί να είναι εφοδιασμένος με μη-επανδρωμένες πλατφόρμες που λόγω της μείωσης του όγκου και του ίχνους τους θα γίνονται φονικά όπλα με μεγάλη αποτελεσματικότητα σε ένα μη προετοιμασμένο για αυτό το ενδεχόμενο στράτευμα.
Άρα ανάπτυξη της μη-επανδρωμένης τεχνολογίας έχει αλλάξει το κέντρο βάρους της αποτελεσματικότητας ενός στρατιώτη, είτε σε θετικό βαθμό όταν υπάρχει συνεργασία είτε από την άλλη πλευρά σε αρνητικό βαθμό.
Τα μη-επανδρωμένα οχήματα μπορούν να δράσουν επικουρικά με θετική συμβολή ή αντιστοίχως καταστροφικά για ένα στράτευμα [16[17]
Η πολιτική βούληση είναι απαραίτητη για την προμήθεια αποτελεσματικών οπλικών συστημάτων.
Η υφή του πολέμου είναι σήμερα πολύπλευρη, εκτός από την στρατιωτική εμπλοκή, μεγάλη συμβολή έχει η ιδεολογία, η διπλωματία, η οικονομία και η εμπορική πολιτική.
Σήμερα οι απειλές έχουν εξελιχθεί και μεταλλαχτεί λόγω της δύναμης της πληροφορίας και της τεχνολογικής εξέλιξης με αποτέλεσμα την επιτακτική αλλαγή του δόγματος ενός στρατεύματος.
Πηγές:
1 – CNN Newsroom, 2020, Ναγκόρνο Καραμπάχ: Σε λήξη του πολέμου συνθηκολόγησε ο Πασινιάν, Τρίτη, 10 Νοεμβρίου 2020 00:26
2 – No End in Sight to Fighting in Nagorno-Karabakh, April 23, 20068:00 AM ET, “A cease-fire has been in place for years, but Armenian and Azerbaijani soldiers kill each other every week in the disputed region of Nagorno-Karabakh.” , “
3 – United States Institute of Peace. Sovereignty after Empire. Self-Determination Movements in the Former Soviet Union. Hopes and Disappointments: Case Studies , Αρχειοθετήθηκε 2008-12-01 στο Wayback Machine. , “Meanwhile, the conflict over Nagorno-Karabakh was gradually transforming into a full-scale war between Azeri and Karabakh irregulars, the latter receiving support from Armenia.” / “Azerbaijan’s objective advantage in terms of human and economic potential has so far been offset by the superior fighting skills and discipline of Nagorno-Karabakh’s forces. After a series of offensives, retreats, and counteroffensives, Nagorno-Karabakh now controls a sizable portion of Azerbaijan proper … including the Lachin corridor.”
4 – A Summary of the Movements of the Greek Navy during the Balkan War of 1912–13 (From Official Greek Sources.), Royal United Services Institution. Journal Volume 57, 1913 – Issue 429
5 – Ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης, http://www.balkanwars.gr/naumachia-ellis.html
6 – Τχης Ιωάννης Βελισσαρίου, https://www.sansimera.gr/biographies/567
7 – Τχης Ιωάννης Βελισσαρίου: Ο ταγματάρχης «Αβέρωφ» που νίκησε τον Εσάτ, https://typos-i.gr/article/o-tagmatarxhs-aberwf-poy-nikhse-ton-esat
8 – Τχης Ιωάννης Βελισσαρίου, https://smy.army.gr/news/ioannis-velissarioy
9 – Θεόδωρος Κωστής , 2021, Ραντάρ και Ηλεκτρονικός Πόλεμος, Τύπος Μέσου: έντυπο / ΒΙΒΛΙΟ, Έκδοση: 1η, Εκδοτικός Όμιλος Ίων, 683 σελ., ISBN: 978-960-508-323-6 Γλώσσες : Ελληνική (gre) Ημ/νία Παραχώρησης : 05/02/2021
10 – Υπερπτήση τουρκικού drone για πρώτη φορά πάνω από τη Ρω
11 – Καστελλόριζο: Δολιοφθορά με κόκκινη μπογιά στην ελληνική σημαία https://www.iefimerida.gr/ellada/kastellorizo-drone-toyrkia-kokkini-mpogia-elliniki-simaia
12 – Jonathon Kitson , 2020, The war in Nagorno-Karabakh has big lessons for the British Army (https://capx.co/the-war-in-nagorno-karabakh-has-big-lessons-for-the-british-army/)
14 – Guest Contributor, 2021, UK ‘must learn lessons’ of the Nagorno-Karabakh conflict https://ukdefencejournal.org.uk/uk-must-learn-lessons-of-the-nagorno-karabakh-conflict/
16 – George E. Hand I, What the Azerbaijani Drone Strike Footage Tells Us, Oct 3, 2020, Expert Analysis, https://sofrep.com/news/armenian-azerbaijani-drone-strike-footage-graphic/
17 – Nexter UGVs tested by French army in defensive and offensive actions, Defense News April 2021 Global Security army industry, Friday, 02 April 2021 15:03 Test conducted with a Nexter Optio-X20, an armed version of the Estonian-made Milrem THeMIS UGV (Picture source : Twitter account of Nexter)
1 σχόλιο:
Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την ανασκόπηση του άρθρου μου. Περαιτέρω σχετικά με την μη-επανδρωμένη τεχνολογία μπορεί να βρείτε χρήσιμο για σχολιασμό και το παρακάτω άρθρο https://defencereview.gr/naval-mosaic-warfare-gia-to-aigaio-kai-tin-anatoliki/
Δημοσίευση σχολίου