ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΝ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ (43)

ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑ-ΛΕΞΙΓΝΩΣΙΑ

Αρχή σοφίας ελληνικών ονομάτων επίσκεψις.

Όθεν άριστα λέγεται παρά τοις φιλοσόφοις
ο τους μη μανθάνοντας ορθώς ακούειν ονομάτων
κακώς χρήσθαι και τοις πράγμασιν.

(Πλούταρχος)

ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΝ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ (43)

1)  Σπάτουλα (η):   Είναι αντιδάνειο.  Γιατί;  

2)  περόνη (η): Ποια τα συνθετικά της λ.  και η σχέσι της με το πηρούνι;

3)  ρ. βυσσοδομώ:  Πώς ετυμολογείται;

4) χειροτονώ, χειροδικώ.  Τα συνθετικά των.  

5)  επιτετραμμένος (ο): Πρόκειται για επιθετικοποιημένη μετοχή παθητικού παρακειμένου. Τίνος ρήματος;  

6)  θώραξ-θώρακας  (ο): Τι σημαίνει κυριολεκτικά;  

7)  κρόμμυον (το):  καθαρεύουσα του γνωστού εδωδίμου… Ποια τα συνετικά του;

8) Άδης (ο): Η ετυμολογία του;      

Οι απαντήσεις από το προηγούμενο Νο (42) ΕΔΩ .

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Αι απαντήσεις του Λεξιθήρος.   

1) σπάτουλα:  πρβ. αρχ. ελλ. ¨έσθιε σπατίλην¨ ήτοι ¨φάε σκ… με την σπάτουλα!   (sic).

2)    περόνη (η) < πέρας + ίς (=ίνα) εκ γραμματικής δε παρανοήσεως  αλλαγή γένους: περόνη (η) < πηρούνη < πηρούνι (το) :   

3)  βυσσοδομώ < βύσσος (<βυθ+σος (<έως) (πρβ. βάθος, βυθός, βυτίον, βόθρος κ.λ.π.) +  δομώ (< γομώ, γεμίζω). = εκ του βορβορώδους βυθού αντλώ (μεταφορικώς) υλικόν λόγου, αισχρολογώ κατά τινος.  

4)  χειροτονώ < χείρα (χέρι)  + τείνω (απλώνω) επί της κεφαλής τινος αναγορεύων αυτόν εις κάτοχον ενός ιερατικού αξιώματος.  (πρβ. χειρο-νομώ, χειρονομία.)  χειροδικώ < χείρα +δίκη (= απλώνω εκδικούμενος χέρι πλήττων το σώμα τινος.)

5) επιτετραμμένος, -η, -ον: του ρ.  επιτρέπομαι. (Μτχ. οριστικής πρκ. του ρ. επιτέτραμμαι.)

6)  θώραξ (ο) < τώραξ < ταύραξ< ταυρ-ακ(μή) = ταύρου ακμή-στέρνο  ή ταύρεια θωράκισις .

7) κρόμμυον < κρον+μυ-ς  < κορ-ώνα + μυς = ο στρογγυλός μύς-όγκος.

8)  Άδης (ο) < α (αφαιρετικόν) + ιδ-είν = ο μη ορατός.  Κατά Πλάτωνα δε, ά- (προσθετικόν) + ηδ- (όπως ηδ-ονή) ύς = ο λίαν ηδύς, ηδονικός, διό και αι ψυχαί των νεκρών δεν επιστρέφουσι εις προτέραν γηίνην ζωήν των προτιμώσαι τον θάνατον ως ηδονικότερον αυτής.