ZEYΣ ΕΛΑΥΝΩΝ


Κυριακή 19 Μαΐου 2024

ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΝ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ (161)

ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑ-ΛΕΞΙΓΝΩΣΙΑ

Αρχή σοφίας ελληνικών ονομάτων επίσκεψις.

Η ελληνική γλώσσα ομιλείτο πολύ πριν από την 2α π.Χ. χιλιετία και ευρίσκετο σε υψηλό επίπεδο τελειότητας.

Είναι η βασίλισσα των Γλωσσών.

Είναι η γλώσσα των Θεών.

«Ει Θεοί διαλέγονται, την των Ελλήνων γλώττη χρώνται»

 (Κικέρων)

Όθεν άριστα λέγεται παρά τοις φιλοσόφοις

το τους μη μανθάνοντας ορθώς ακούειν ονομάτων

κακώς χρήσθαι και τοις πράγμασιν.

(Πλούταρχος) 

ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΝ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ (161)

1) ουσ. θέσφατον (το): τα συνθετικά του και η σημασία του.

2) επιθ. ανακριβής, ασυνεπής (ο,η): Η ετυμολογία και η ερμηνεία των,

3) Πάρις και παρειά τί σχέσι έχουν;

4) ουσ. Ισθμός (ο): Η ετυμολογία και ερμηνεία του.  


5) Άλλο χειροδικία κι άλλο χειρονομία και χειραψία: Γιατί;

6) ρ. διαπομπεύω, αναπέμπω: τα συνθετικά και η σημασία των.

7) ρ. διανέμω και κατανέμω: Ποια η νοηματική διαφορά των;

8) ρ. κουτουλάω: Η ετυμολογία της δίνει την ερμηνεία του.         

Οι απαντήσεις από το προηγούμενο Νο (160) ΕΔΩ.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------

Αι απαντήσεις του Λεξιθήρος.

1) θέσφατον < θε-ός + φάσκω = θεού ιερός λόγος.

2) ανακριβής < α(νευ) + ακριβής = ο μη ακριβής, ο ψευδής.   Ασυνεπής < α(νευ) + συνεπής = ο ανακόλουθος, ο μη κρατών τον λόγο του.

3) Παρειά = μάγουλο. Πάρις ίσως ο ομορφομάγουλος, καλοσχηματισμένος, ο ωραίος  (πρβ. επιθ. καλλιπάρειος Βρησηίς και ν. Πάρος.)

4) Ισθμός < ιστός + μ (ηχανικ) ός = ο τεχνητός υδάτινος ιστός (πρβ. Ίστρος-Δούναβις),  η διώρυ-ξ (-γα).

5)  χειροδικία < χείρ + δίκη = η δια της δυνάμεως της χειρός διεκδίκησι του δικαίου. χειρονομία < χείρ + νέμω (πρβ. ρ. από-νέμω) = το τείνειν την χείρα. χειραψία < χείρ + άπτομαι (πρβ. αν-άπ-τω, αφ-ή ολυμπίας φλόγας) = πιάνω-θίγω το εσωτερικό της παλάμης τινος με την δική μου.

6) διαπομπεύω < δια + πέμπω (ουσ. πομπή = οδική αποστολή ) = διασύρω τινά δια δημοσίας πομπής. αναπέμπω < ανά + πέμπω = στέλλω άνω (π.χ. εις ουρανόν δεήσεις ή ευχάς).

7) διανέμω < διά + νέμω = χωρίζω και διαμοιράζω ορισμένως εις ένα σύνολο. Κατανέμω (ουσ.  κατανομή) = μοιράζω κατά κατηγορίαν.

8) κουτουλάω (πρβ. κουτάλι, αρχ. κωτύλη, κούτελο, κούτρα, λατ.  contra.) η κατά μέτωπον (σχήματος κουταλιού) κρούσις.  

2 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

2) Α(στερητικό +"ν" γιατί ακολουθεί φωνήεν)+ακριβής(ο σωστός, ο τεκμηριωμένος)= αυτός που δεν τα λέει σωστά.
Α(στερητικό)+ συνέπεια=αυτός που δεν είναι συνεπής
4)Αν και δεν το ξέρω, μάλλον το "Ισ-", προέρχεται από το "είσ(οδος)" στο στενό θαλάσσιο πέρασμα ανάμεσα στη στεριά που ενώνει δυο θάλασσες
5) χειρ(= χ'ερι)+ δίκη=χειροδικία, η πράξη κατά την οποία ο ενεργών "παίρνει τον νόμο στα χέρια του"
Χειρ+ άπτομαι (αγγίζω εκ της λέξεως "αφή")=πράξη χαιρετισμού, όπου και οι δύο χρησιμοποιούν το χέρι τους για ν'αγγίξουν κάποιον, κάπου διάβασα στα χρόνια του κορονο'ι'ού ότι αυτή θεσμοθετήθηκε στα χρόνια της πανούκλας για να δείξει την πλήρη εμπιστοσύνη ανάμεσα στους δύο.
6) πομπεύω (στηλιτεύω, προσβάλλω, διακωμωδώ κάποιον)δια της πομπής (η κοινοποίηση στους άλλους του σφάλματος κάποιου, "κράξιμο" στην καθομιλουμένη)
Ανα + Πέμπω (=οδηγώ, χαράζω την πορεία των πραγμάτων) προς κάποιον άλλο πιό αρμόδιο
7) Δια +νομή (μοίρασμα)= μέσω της πράξης μοιράζω κάτι στους δικαιούχους/ενδιαφερόμενους
Κατά + νέμω=Η πράξη κατά την οποία μοιράζω/κατατάσσω/χωρίζω κάτι στις αντίστοιχες κατηγορίες/θέσεις
8) Για ένα κούτελο ζούμε έλεγε κάποιος σε μια παλιά ελληνική ταινία.......
ΞΕΝΟΔΟΧΩΦ

Ανώνυμος είπε...

Για να συμπληρώσω και (ίσως) να διορθώσω τον προ-γράψαντα:
1.Θέσφατον = θεός + φημί (=λέγω). Κάτι που έχει επωθεί από τους θεούς, άρα ισχύει πέραν πάσης αμφιβολίας και πρέπει να γίνεται σεβαστό.
2.Α(ν) – ακριβής = χωρίς ακρίβεια = αυτός που περιέχει λάθη και αποκλίσεις από το σωστό (την αλήθεια).
Ασυνεπής = α(χωρίς / μη)συνεπής = χωρίς συνέπεια, μη συνεπής
3.Πάρις -> ανδρικό όνομα, παρειά = το πλάι του προσώπου (μάγουλο). Δεν υπάρχει άμεση ετυμολογική ή σημασιολογική σχέση.
4.Ισθμός = στενή λωρίδα γης που χωρίζει δύο θάλασσες. Προέρχεται από το «εἶμι», (ενδεχομένως και από το «ἴστημι»).
5.Χειροδικία, χειρονομία, χειραψία: Εμπεριέχουν και οι τρεις το συνθετικό ‘χείρ’ (χέρι) αλλά έχουν διαφορετική σημασία: χειροδικία (χείρ + δίκη) = χρήση βίας με τα χέρια, χειρονομία (χείρ + νομή (μοίρασμα/κίνηση) = κίνηση του χεριού για να εκφράσει κάτι, να δείξει ή να υποδείξει (με όχι βίαιο τρόπο), χειραψία (χείρ + άπτω (πιάνω)) = πιάσιμο των χεριών για χαιρετισμό.
6.Διαπομπεύω: Δια (μέσω) + πομπεύω (στέλνω/οδηγώ) = δημοσίως ταπεινώνω ή εξευτελίζω κάποιον. Αναπέμπω: Ανά (επάνω/πίσω) + πέμπω (στέλνω) = στέλνω πίσω ή προς τα πάνω, π.χ. αναπέμπω δεήσεις προς τον Θεόν.
7.Διανέμω: "διά" (μέσω, κατά) + "νέμω" (μοιράζω, διαχειρίζομαι). Μοιράζω κάτι σε διάφορα μέρη ή πρόσωπα. Κατανέμω: "κατά" (κάτω, κατά μήκος) + "νέμω" (μοιράζω, διαχειρίζομαι). Διαφέρει από το προηγούμενο διότι εμπεριέχει την έννοια της οργάνωσης.
8.Κουτουλάω: προέρχεται από το ‘κουτούλα’ (κεφάλι) και την κατάληξη του ρήματος ‘-αω’ που δηλώνει δράση. Συμπερασματικά, χτυπάω κάποιον (ή κάτι) με το κεφάλι.

ΤΑΒΕΡΝΙΑΡΩΦ