ΓΙΑΤΙ Η ΝΕΑ ΗΤΤΑ ΤΩΝ ΗΠΑ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ ΔΥΣΚΟΛΕΎΕΙ ΜΙΑ ΓΑΛΤΑ 2.0

ΛΥΚΑΣΤΡΟΣ :

ΓΙΑΤΙ Η ΝΕΑ ΗΤΤΑ ΤΩΝ ΗΠΑ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ ΔΥΣΚΟΛΕΎΕΙ ΜΙΑ ΓΑΛΤΑ 2.0

Από τον ψυχρό πόλεμο στην ηγεμονία των ΗΠΑ

 

Η εποχή του Ψυχρού Πολέμου (1947-1991) κυριαρχήθηκε από δύο υπερδυνάμεις, τις ΗΠΑ και τη Σοβιετική Ένωση, οι οποίες διατηρούσαν διακριτές αλλά ξεχωριστές σφαίρες επιρροής. Αυτές που φαίνεται ότι ορίστηκαν στην συνάντηση Τσόρτσιλ -Ρούσβελτ-Στάλιν στην Γιάλτα στις 11/2 του 1945.

Η διπολική παγκόσμια τάξη πραγμάτων, που δημιουργήθηκε έτσι, ήταν απροσδόκητα σταθερή καθώς η απειλή μιας πυρηνικής σύγκρουσης μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων κρατούσε τον πόλεμο σε απόσταση.

Με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, ο κόσμος σταδιακά μετατράπηκε σε μια μονοπολική δομή εξουσίας εντός της οποίας οι ΗΠΑ αναδείχθηκαν ως η κυρίαρχη δύναμη στις αγορές, τα οικονομικά, την τεχνολογία και τις στρατιωτικές υποθέσεις.

 

Ως ο μοναδικός ηγεμόνας, οι ΗΠΑ υπήρξαν κορυφαίος αρχιτέκτονας ενός συστήματος παγκόσμιας διακυβέρνησης βασισμένου σε κανόνες, το οποίο διοικείται από πολυμερείς θεσμούς όπως ο ΟΗΕ, το ΝΑΤΟ, ο ΠΟΕ και το ΔΝΤ, πάνω σε μια διπλωματία που δημιούργησαν οι τριγωνικές σχέσεις κρατών κάτω από την G7.

 

Αυτοί οι θεσμοί είναι ενσωματωμένοι τόσο στις δυτικές πολιτιστικές αξίες της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όσο και στις οικονομικές αξίες όπως η συνεργασία και οι ανοιχτές αγορές και τα αφηγήματα που αναπτύχθηκαν κατά την προηγούμενη παγκοσμιοποιηση.

 

Αυτό έγινε η πλατφόρμα για μια ολοένα πιο αποτελεσματική και διασυνδεδεμένη παγκόσμια οικονομία που αύξησε το βιοτικό επίπεδο σε όλο τον κόσμο. Aλλα και τις ανισότητες.

 

Οι σύμμαχοι των ΗΠΑ επωφελήθηκαν από ένα «μέρισμα ειρήνης» καθώς οι φόβοι για μεγάλες συγκρούσεις υποχώρησαν. Οι ΗΠΑ με τη σειρά τους καρπώθηκαν ένα «μέρισμα ισχύος», που εκφράζεται προφανέστερα μέσω της κυριαρχίας του δολαρίου ΗΠΑ και του χρηματοπιστωτικού συστήματος των ΗΠΑ στις διεθνείς ροές κεφαλαίων. Αυτό μετέτρεψε τις ΗΠΑ σε οικονομία υπηρεσιών πάνω στις χρηματιστηριακές υπηρεσίες και την διόγκωση του σκιώδους παρατραπεζικού τομέα των funds.

 

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, η Κίνα έχει αξιοποιήσει στρατηγικά τις ανοιχτές αγορές συναλλαγών για να προωθηθεί στο προσκήνιο της οικονομικής και στρατιωτικής ισχύος και επιθυμεί να κερδίσει έναν αντίστοιχα μεγαλύτερο λόγο στην παγκόσμια διακυβέρνηση, στηριζόμενη στην soft power που της δίνει η τεράστια βιομηχανική της βάση και ο έλεγχος κρίσιμων πόρων, όπως μέταλλα. 

 

Έτσι, από το 18 και μετά, μια εγινε φανερή μια ολοένα και πιο ανταγωνιστική παγκόσμια οικονομία, με τις επί μέρους χώρες να υιοθετούν προστατευτικά μέτρα για να ενισχύσουν το στρατηγικό τους πλεονέκτημα. Άλλοτε φανερά, κάποιες άλλες φορές με το πρόσχημα της αντιμετώπισης των οικονομικών επιπτώσεων από υγειονομικές ή ενεργειακές κρίσεις. 

 

Ταυτόχρονα, υπάρχει μια αυξανόμενη τάση συναίνεσης στις ΗΠΑ ότι η διεθνής τάξη που βασίζεται σε κανόνες πάνω στα δόγματα του νεοφιλελευθερισμού, έχει συμβάλει σε αρνητικές εγχώριες επιπτώσεις, όπως η αποβιομηχάνιση και η αυξανόμενη ανισότητα, και στην ενίσχυση της πεποίθησης ότι και ο "νεοφιλελευθερισμός" πρέπει να μεταρρυθμιστεί.

 

Ο πολυπολικός κόσμος παίρνει μορφή

 

Καθώς η Κίνα, η Ινδία και άλλες αναδυόμενες αγορές συνεχίζουν να αναπτύσσονται, η παγκόσμια ισορροπία ισχύος απομακρύνεται από τις ΗΠΑ.

 

Η σιωπηρή υποστήριξη της Κίνας στον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, η πολεμική της στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας και η πρωτοβουλία One Belt One Road, είναι όλες προσπάθειες για να εξαφανιστεί η κυριαρχία των ΗΠΑ και να αμφισβητηθεί η ιδιότητά της ως αποκλειστικού ηγεμόνα.

Ταυτόχρονα, οι αναπτυσσόμενες αναδυόμενες δυνάμεις, όπως η Ινδία, η Τουρκία, η Βραζιλία, το Βιετνάμ, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα αντιστέκονται στις εκκλήσεις να ευθυγραμμιστούν είτε με τον αναδυόμενο κινεζικό πόλο είτε με τον κατεστημένο πόλο των ΗΠΑ.

 

Αντίθετα, επιδιώκουν τα δικά τους εθνικά συμφέροντα και σχηματίζουν ευέλικτες συμμαχίες ανάλογα με το θέμα.

 

Ως αποτέλεσμα, η παγκόσμια δομή εξουσίας είναι πιθανό να είναι πολύ πιο αποκεντρωμένη από ότι κατά την εποχή του ψυχρού πολέμου. Αναμένονται δύο (κυρίως) αντίθετοι πόλοι που συνοδεύονται από ένα πλήθος συμμαχιών που οδηγούν σε μια πιο περίπλοκη, διάσπαρτη γεωπολιτική δομή.

 

Τριβή, σημεία ανάφλεξης

 

Η Κίνα έχει συγκεντρώσει έναν χαλαρό συνασπισμό κυρίως αυταρχικών συμμάχων –Ιράν, Ρωσία και Βόρεια Κορέα– που επιδιώκουν να ανατρέψουν την κυριαρχία των ΗΠΑ.Στην τρέχουσα τροχιά, η πιθανότητα μιας σύγκρουσης, με την Ταϊβάν να αναδεικνύεται ως πιθανό σημείο ανάφλεξης, αυξάνεται. Ένα τελικό παιχνίδι όπου η Κίνα καθιερώνει έμμεσο έλεγχο στην Ταϊβάν, με τις ΗΠΑ να υποχωρούν δυνητικά για να αποφύγουν την άμεση σύγκρουση, έχει γίνει από αδιανόητο εύλογο. 

 

Μετά τον όποιο συμβιβασμό του Τραμπ με τον Πουτιν, τα επόμενη σημεία τριβών που όλα έχουν να κάνουν με την εξασφάλιση του "γεωγραφικού συνεχούς" στον έλεγχο ενεργειακών ροών και των αλυσίδων logistics, μεταφέρεται στα όρια των δύο πόλων, όπως αυτά χρωματίζονται στον πιο πάνω χάρτη. 

 

Η αβεβαιότητα ένταξης συμφερόντων των ελίτ χωρών όπως η Ινδία, η Ν. Αφρική, η Βραζιλία η Σαουδική Αραβία, δημιουργούν κάποιες αμυδρές πιθανότητες δημιουργίας ενός τρίτο εξισορροπιστικού πόλου ανάμεσα στους προηγούμενους δύο. Η σύγκρουση προσέλκυσης τους ένθεν κακείθεν, θα δημιουργήσει νέες θερμές συγκρούσεις με συγκρούσεις και δια αντιπροσώπων στον άξονα Καυκασος-Τουρκία-Ιρακ, δυτικά της Ινδίας και στην Αφρική.

 

Η σταδιακή υποχώρηση των ΗΠΑ από τον ρόλο τους ως παγκόσμιου αστυνομικού είναι πιθανό να καταστήσει το γεωπολιτικό περιβάλλον πολύ πιο αβέβαιο και ανασφαλές. Η πρόοδος στη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων έχει αρχίσει να αντιστρέφεται και τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη και τα φτηνά σμήνη ρομποτικών συστημάτων πυραύλων και drones, προκαλούν τεράστια αβεβαιότητα στα αποτελέσματα των μελλοντικών πιθανών νέων συγκρούσεων.

 

Θρυμματισμός

 

Σε μια ολοένα και πιο ανταγωνιστική παγκόσμια οικονομία, οι χώρες υιοθετούν προστατευτικά μέτρα για να ενισχύσουν το στρατηγικό τους πλεονέκτημα.

 

Τα κίνητρα περιλαμβάνουν τη διαφύλαξη κρίσιμων αλυσίδων εφοδιασμού, την θωράκιση των εγχώριων βιομηχανιών από τον ξένο ανταγωνισμό και την αντιμετώπιση των εμπορικών ανισορροπιών.

Από το 2012, οι προηγμένες οικονομίες έχουν πρωτοστατήσει αυξάνοντας τη χρήση εμπορικών φραγμών και εργαλείων βιομηχανικής πολιτικής.

 

Κατά την επόμενη δεκαετία, αναμένεται ότι η παγκοσμιοποιημένη αγορά αγαθών και υπηρεσιών θα κατακερματιστεί περαιτέρω, καθώς οι δασμοί, οι επιδοτήσεις, οι απαιτήσεις αδειών εισαγωγής, οι δασμοί αντιντάμπινγκ και οι εμπορικές κυρώσεις, όλα με στόχο την προστασία των εγχώριων βιομηχανιών και τη μείωση της εξάρτησης από ξένες αλυσίδες εφοδιασμού, γίνονται πιο συνηθισμένοι.

Καθώς η παγκόσμια δύναμη απομακρύνεται από τις ΗΠΑ, το ολοκληρωμένο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα που υποστήριξε έχει διασπαστεί. 

 

Αυτό είναι το μεγαλύτερο στοιχείο ήττας για τις ΗΠΑ, με πολύ μεγαλύτερες συνέπειες από τις στρατιωτικές ήττες που δέχτηκε η στρατηγική της στο Βιετνάμ, το Αφγανιστάν και την Ουκρανία.

 

Η κλιμάκωση του ανταγωνισμού ΗΠΑ-Κίνας κάνει τους επενδυτές επιφυλακτικούς όσον αφορά τις διασυνοριακές δραστηριότητες.

 

Η χρηματοοικονομική ολοκλήρωση υπό την ηγεμονία των ΗΠΑ συνοδεύτηκε από κυριαρχία του δολαρίου, όπου ο ρόλος του νομίσματος στις παγκόσμιες πληρωμές και διακανονισμούς (περίπου 80 τοις εκατό) είναι σημαντικά μεγαλύτερος από το μερίδιό του στο παγκόσμιο ΑΕΠ (περίπου 25 τοις εκατό) και τα αμερικανικά ομόλογα έχουν γίνει το de facto παγκόσμιο «ασφαλές περιουσιακό στοιχείο».

 

Πολλά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έχουν αρχίσει να περιορίζουν τις δραστηριότητές τους σε δικαιοδοσίες που μια μέρα θα μπορούσαν να εκτεθούν σε κυρώσεις από τις δυτικές κυβερνήσεις.

Οι παγκόσμιες τράπεζες και οι επενδυτικές εταιρείες, οι οποίες είχαν διοχετεύσει εκατοντάδες δισεκατομμύρια στην Κίνα την τελευταία δεκαετία, περιορίζουν τα μελλοντικά επενδυτικά σχέδια.

Οι κινεζικές εταιρείες επανεξετάζουν τα σχέδια εισαγωγής των ΗΠΑ στο χρηματιστήριο λόγω των φόβων για αυξημένο έλεγχο τόσο από τη Ρυθμιστική Επιτροπή Κινητών Αξιών όσο και από το Συμβούλιο Εποπτείας Λογιστικών & Εταιρειών στις ΗΠΑ.

 

Επιπτώσεις στην "αγορά"

 

Η απομάκρυνση από ένα παγκοσμιοποιημένο σύστημα με επίκεντρο τις ΗΠΑ, σε συνδυασμό με την άνοδο του προστατευτισμού και την πιθανότητα σύγκρουσης, επαναβαθμονομεί τόσο τους κινδύνους όσο και τις ευκαιρίες στις χρηματοπιστωτικές αγορές.

 

Υπάρχουν τρεις κύριοι κίνδυνοι που πρέπει να ληφθούν υπόψη.

 

Πρώτον, η απροθυμία των ΗΠΑ να παράσχουν σιδερένιες αμυντικές εγγυήσεις για την παγκόσμια ασφάλεια, παράλληλα με την αυξανόμενη ανυπομονησία της συμμαχίας υπό την ηγεσία της Κίνας με το status quo, που αυξάνει τον κίνδυνο παγκόσμιας σύγκρουσης.

 

Δεύτερον, η αυξανόμενη χρήση δασμών και βιομηχανικών πολιτικών παράλληλα με μεγαλύτερους αμυντικούς προϋπολογισμούς θα αυξήσει τον πληθωρισμό, θα αυξήσει την αστάθεια και θα επιδεινώσει τη δημοσιονομική βιωσιμότητα. Αυτό είναι πιθανό να οδηγήσει σε ανοδική πίεση στις αποδόσεις των ομολόγων ή σε μεγάλες καταρρεύσεις χρηματαγορών.

 

Τρίτον, η αυξανόμενη ένταση μεταξύ του κατεστημένου πόλου των ΗΠΑ και του αναδυόμενου κινεζικού πόλου έχει ήδη διαρρήξει τις παγκόσμιες κεφαλαιαγορές, βάζοντας από το 2021 το τέλος της προηγούμενης παγκοσμιοποίησης.

 

Οι έλεγχοι κεφαλαίων και οι κυρώσεις είναι πιθανό να γίνουν πιο διάχυτες, οδηγώντας σε σταδιακή διάβρωση της κυριαρχίας του δολαρίου.Αυτές οι αλλαγές οδηγούν επίσης μια σειρά επενδυτικών ευκαιριών.

 

Για παράδειγμα, οι δαπάνες για την άμυνα, τον κυβερνοχώρο και την ασφάλεια θα παρουσιάσουν συνεχή αύξηση, ωφελώντας τα κέρδη και τις αποτιμήσεις για εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε αυτούς τους κλάδους.

 

Οι "επενδυτές" και οι εξαρτημένη εδώ και δεκαετίες "πολιτική" από την κυριαρχία της οικονομίας επάνω της, δύσκολα ακόμα μπορούν να προβλέψουν και να προσαρμοστούν στις μεταβαλλόμενες παλίρροιες της γεωπολιτικής Η αυξημένη αβεβαιότητα υποστηρίζει επίσης τη συμπερίληψη της προστασίας από τον "πολιτικό " στις επενδυτικές στρατηγικές.

 

Η στρατηγική αυτονομία γίνεται υψηλότερη προτεραιότητα σε όλο τον κόσμο, με θετικές επιπτώσεις για επενδύσεις σε «στρατηγικούς πόρους», όπως μέταλλα, γεωργικά προϊόντα και στοιχεία κρίσιμα για τη βιομηχανική παραγωγή. Αλλά και προς συγκεκριμένες νέες τεχνολογίες, όπως αυτές επί του ΑΙ και του διαδικτύου, έχοντας αναδείξει και τα data ως κρίσιμο πόρο για την διαμόρφωση και της κοινής γνώμης κάθε ζώνης αλλά και ένα πολύ μεγάλο πλήθος συστημάτων, κυρίως του αμυντικού τομέα. 

 

Ομοίως, η πολιτική επιταγή για μικρότερες αλυσίδες εφοδιασμού και ισχυρότερους εθνικούς πρωταθλητές μπορεί να έχει μια σειρά θετικών επιπτώσεων για τις εγχώριες εταιρείες. Αυτό περιλαμβάνει επιδοτήσεις, πιο ανεκτικές ρυθμίσεις και ανοχή ολιγοπωλιακής συμπεριφοράς – με πιθανούς δικαιούχους που κυμαίνονται από μεγάλες τεχνολογικές πλατφόρμες των ΗΠΑ έως ευρωπαϊκές επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας.

 

Τέλος, η μείωση της κυριαρχίας του δολαρίου θα μπορούσε να επιταχυνθεί με κινήσεις χρήσης κρατικών επενδυτικών κεφαλαίων για τη διαφοροποίηση των κρατικών αποθεματικών, ευνοώντας περιουσιακά στοιχεία πάνω στα commodities ή εναλλακτικές λύσεις αντί του δολάριου, όπως ο χρυσός, και ενδεχομένως ακόμη και το bitcoin και άλλα ψηφιακά πάγια που στηρίζονται στις τεχνολογίες της αποκέντρωσης (blockchain).

 

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

 

Η στρατηγική Τραμπ να αποκόψει την Ρωσία από τον πόλο των "άλλων" με την (ρεαλιστική) αποδοχή της ήττας των ΗΠΑ και στην Ουκρανία, δεν φαίνεται ότι θα έχει κάποιο αποτέλεσμα που θα γυρίζει τον χρόνο πίσω στο 2008 ή ακόμα πιο πίσω, στο 47.

 

Ως εκ τούτου, και ή στρατηγική "στρουθοκαμήλου" της ΕΕ θα ακολουθήσει τις σκληρές συνέπειές, όσο συνεχίζουν να κυριαρχούν σε αυτήν οι νεοφιλελέ δογματισμοί του προηγούμενου αιώνα. Έστω και μέσω των δήθεν αντισυστημικών δεξιών της, που δεν της επιτρέπουν να απογαλακτιστεί ακόμα από τις ΗΠΑ, που δεν έχουν πλέον καμία σχέση με εκείνες τις ΗΠΑ που συμμετείχαν στο προηγούμενο μοίρασμα του κόσμου στην Γιάλτα νο1.

Ο "Πόλεμος των Πολιτισμών" του Harrington, μεταφέρεται ήδη (δια της ΑΙ) στην ψηφιακή αρένα με πάρα πολύ επικίνδυνο τρόπο. Ο ΑΙ εθνικισμός της ΑΙ στα οπλικά συστήματα,  ΕΔΩ.