ZEYΣ ΕΛΑΥΝΩΝ


Κυριακή 4 Φεβρουαρίου 2024

ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΝ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ (146)

ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑ-ΛΕΞΙΓΝΩΣΙΑ

Αρχή σοφίας ελληνικών ονομάτων επίσκεψις.

Η ελληνική γλώσσα ομιλείτο πολύ πριν από την 2α π.Χ. χιλιετία και ευρίσκετο σε υψηλό επίπεδο τελειότητας.

Είναι η βασίλισσα των Γλωσσών.

Είναι η γλώσσα των Θεών.

«Ει Θεοί διαλέγονται, την των Ελλήνων γλώττη χρώνται»

 (Κικέρων)

Όθεν άριστα λέγεται παρά τοις φιλοσόφοις

το τους μη μανθάνοντας ορθώς ακούειν ονομάτων

κακώς χρήσθαι και τοις πράγμασιν.

(Πλούταρχος) 

ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΝ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ (146)

1) Οδυσσεύς: τι κρυπτικό ρόλο παίζουν τα δύο σίγμα για την ετυμολογία του;   

2) επιθ. σκαιός. Πώς με ένα απλό αναγραμματισμό η λέξις ερμηνεύεται;

3)  ρ. κίω και ρ. ίω φαίνονται άγνωστοι λέξεις για τον νεοέλληνα. Κι όμως υπάρχει ένα συνώνυμο ρήμα ευρείας κυκλοφορίας που λύνει το ερμηνευτικό πρόβλημα.

4) Λέμε διακεκαυμένη ζώνη. Τίνος ρήματος είναι η μετχ. παρακειμένου ¨διακεκαυμένη;¨


5) ¨παράγγειλε¨ εις τινα… ή ¨παρήγγειλε¨ το της προστακτικής ορθόν;   

6) επιθ. εγγενής (ο,η): τα συνθετικά και η ετυμολογία του.

7) επιθ. ανέστιος (ο, η): Τι σχέσι έχει με το εστιατόριο;

8) επιθ. ανίατος (ο,η): Τα συνθετικά και η ερμηνεία του.   

Οι απαντήσεις από το προηγούμενο Νο (145) ΕΔΩ.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Αι απαντήσεις του Λεξιθήρος:

1)  Οδυ σσ εύς < ο δυ στ υχεύς (ετεροίωσις του ταύ εις σίγμα. )

2)  σκαιός < σκιά + ός = ο σκιερός, σκοτεινός, ο φοβερός και σκληρός.  

3) κινώ > κίω, ίω = κινούμαι, προχωρώ, έρχομαι. (πρβ. ιόντα = τα ερχόμενα, προστ. ίτε παίδες Ελλήνων = εμπρός, άγετε, πηγαίνετε, προχωρείτε … , ρωσικός πύραυλος ¨κατιούσα¨ = η κατερχομένη, ίου –ίου = παιδικό επιφώνημα όταν παίζει κινώντας εμπρός με το χέρι τα αυτοκινητάκια του.)       

4) διακεκαυμένη < δια – καίομαι = η ολοσχερώς καυτή περιοχή.

5) παράγγειλε (προστ.), παρήγγειλε (οριστική αορίστου. με εσωτερική (μετά την πρόθεσι) χρονική αύξησι.

6) εγγενής < εν + γίγνομαι = το έσωθεν, εκ του γένους, προερχόμενον.

7)  ανέστιος < ο αν(ευ) + εστία (πρβ. ρ. εσθίω, ουσ. εστιατόριον, συνεστίασις) η παρά την εστίαν (τζάκι) τράπεζα) = ο άνευ οικίας, ο άστεγος.      

8) ανίατος: < αν(ευ) + ίασις (πρβ. ιατρός, αντιθ. ιάσιμος) = ο άνευ θεραπείας



1 σχόλιο:

Ανώνυμος είπε...

6)Ο γεννημένος εντός, το αντίθετο του "εξωγενής"Π.χ. Εγγενής παράγοντας η κατάρρευσης τα Σόδομα και Γόμορρα (ή η μοντέρνα "Δύση", μην μας πουν Χριστιανοταλιμπάν), και εξωγενής ο Βεαζούβιος που έθαψε την ακμάζουσα Πομπηία
7) ανέστιος= Α(στερητικό)=εστία(σημείο όπου καίει ελεγχόμενη φωτιά για μαγείρεμα ή ζεστασιά, και μεταφορικά σήμαινε πυρήνας συντροφικότητας-οικογένεια, ή το αρχικό σημείο ελάχιστης συγκέντρωσης παραγόντων που οδηγούν σε κάποιο φαινόμενο).Αρα η "στιά" που λένε και στο χωριό μου που μαγειρεύει στο εστιατόριο συνδέει τις λέξεις με την έλλειψη βάσης/χώρας/οικίας με τον ανέστιο
8) α(στερητικό/άνευ)+ ίαση(=γιατρειά).Αυτός που δεν γιατρεύεται η αρρώστια του ή το κουσούρι του (κατ' επέκταση και τα ψυχικά ε΄κτος των σωματικών)