ZEYΣ ΕΛΑΥΝΩΝ


Κυριακή 19 Φεβρουαρίου 2023

ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΝ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ (97)

ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑ-ΛΕΞΙΓΝΩΣΙΑ

Αρχή σοφίας ελληνικών ονομάτων επίσκεψις.

Η ελληνική γλώσσα ομιλείτο πολύ πριν από την 2α π.Χ. χιλιετία και ευρίσκετο σε υψηλό επίπεδο τελειότητας.

Είναι η βασίλισσα των Γλωσσών.

Είναι η γλώσσα των Θεών.

«Ει Θεοί διαλέγονται, την των Ελλήνων γλώττη χρώνται»

 (Κικέρων)

Όθεν άριστα λέγεται παρά τοις φιλοσόφοις

το τους μη μανθάνοντας ορθώς ακούειν ονομάτων

κακώς χρήσθαι και τοις πράγμασιν.

(Πλούταρχος) 

ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΝ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ (97)

1) Τι σχέσι έχει το ¨κάλλος¨ και η καλύβη;

2) ουσ: δείγμα και αρχ.ελλ. δείγμα: Πώς ετυμολογούνται και τί σημαίνουν;  

3) Η ¨κούκλα¨πώς προήλθε;

4) ουσ. έρευνα (η) Η ετυμολογία της.


5) ουσ. τμήσις (η). Από τί ρήμα προήλθε και παράγωγά του.    

6) επιρρ. ακόμα: τα συνθετικά και η σημασία του.

7) επιθ. αταλάντευτος: Ετυμολογία και ερμηνεία του.

8) ίσχω: αρχαιοελλην. ρήμα. Τι σημαίνει; (Γιατί κυκλοφορεί ως ουσιαστικό εις την ομιλουμένη ιατρικήν ορολογία.)     

-----------------------------------------------------------------------------------------

Αι απαντήσεις του Λεξιθήρος.

1) κάλ-λος < καλ-ώ , καλ-ύ-βη = η καλ-ούσα (εις ) υ-πό β-ίον.

2)  δείγμα< ρ. δεικνύω, αρχ. δείκνυμι, δήγμα < ρ. δάκνω, δαγκώνω.

3) κούκλα < ρ. κουκουλώνω, σκεπάζω. Αρχικά αι κούκλαι παιχνίδια ήσαν γυμναί (μινιατούραι μοδιστρικών ξυλίνων μανεκέν)  που έντυναν με μικρά κουρελάκια παίζοντας τα παλιά φτωχά κοριτσάκια, αντιγράφοντας τας μοδίστρας.  

4) έρευνα < έρ- (ωτώ) + ευνή (= κοίτη ) = ερωτώ πού κείται και πώς ερ-μην (πρβ. μην-υμα)-εύεται κάτι.

5) τμήσις < τέμνω, (παραγ. τομή, τόμος, ά-τομον (= άτμητον), επιθ. ιταμός (= άξεστος, απελέκητος, ωμός, ¨τομάρι¨) )κ.λ.π.  

6)  επιρρ. ακόμα (< α + κόπμα < ρ. κόπτω) = αδιάκοπα, συνεχόμενα.   

7) αταλάντευτος (ο) (< α+τάλαντον-ζυγίον  ζυγού) = ο αμετατόπιστος, σταθερός, ακλόνητος, ατράνταχτος.

8) ρ. ίσχω = στρέφομαι, παραγ. ουσ. ισχίον (το)


3 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

κ.Λεξήθηρ ξεχάσατε την απάντηση στο 3β "επιεικής ".Και ο λόγος που το αναφέρω είναι για να μάθουμε και μεις που είμαστε περίεργοι εκ φύσεως, να βελτιώσουμε τα ελληνικά μας,και την σκέψη μας

5)προέρχεται από το ρήμα τέμνω(=κόβω/χωρίζω) Παράγωγα :(Περι/Κατά)Τομή/τμήσις,τμήμα (=κομμάτι , μέρος από κάτι μεγαλύτερο),τομέας,τόμος,τεμάχιο,καρατόμιση (=κάρα/κεφάλι+κόψιμο,δηλ.αποκεφαλισμός= χωρίζω το κεφάλι από το σώμα), και θα μπορούσαμε ποιητική αδεία να πούμε και "απότομος"= αυτός που κόβει τη φράση σου ξαφνικά πριν ολοκληρώσεις, όσο για το δρόμο, ότι θα σου κοπεί η ανάσα μέχρι να τον διασχίσεις
7) α(στερητικό)+ ταλάντευση (κίνηση)=Αυτό(ς) που δεν κουνιέται από την θέση του (σωματικά)ή την άποψη του, δηλ. δεν έχει να διαλέξει από 2 ή περισσότερες εκδοχές και να κινηθεί (νοητικά) προς κάποια από αυτές,αλλά παραμένει σταθερός στην εκπεφρασμένη
ΞΕΝΟΔΟΧΩΦ

Λεξιθήρ είπε...



επιθ. επιεικ-ής (ο,η), επιεικ-ές (το) < επί + είκ-ω (= υποχωρώ, δίδω χώρον), ρίζ. εικ- δηλούσα έκτασιν, πρβ. επιρρ. εκεί, αριθμ. εκατόν ρ. κείμαι, ουσ/ επιθ. κείμενον (το) κ.λ.π.) άρα επιεικής = ο υποχωρητικός, μετριοπαθής, συγχωρητικός.

Ανώνυμος είπε...

ευχαριστώ για την αμεση απάντηση σας