ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΝ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ (32 )

ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑ-ΛΕΞΙΓΝΩΣΙΑ

Αρχή σοφίας ελληνικών ονομάτων επίσκεψις.


Όθεν άριστα λέγεται παρά τοις φιλοσόφοις

το τους μη μανθάνοντας ορθώς ακούειν ονομάτων

κακώς χρήσθαι και τοις πράγμασιν.

(Πλούταρχος)

ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΝ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ (32)

1)  κύτταρον (το) : Πώς ετυμολογείται;

2) ταινία, τέτανος: Τί σχέσι έχουν;

3)  σκαιός και Σκαιαί Πύλαι Τροίας: Τί μεταφορικά σημαίνουν;  

4)  Τρόπαιον ή τροπαίον:  Πόθεν προήλθεν η ονομασία του;

5)  κατηγορουμένη, και όχι κατηγορούμενη το ορθόν.  Γιατί;  

6)  Τι σχέσι έχει ο διδάσκαλος με τον δαίμονα και τον αδαή;

7)  Δειλία και δουλεία: Προήλθαν από συνθέσεις λέξεων. Πώς ;  

8) Δεσπότης και δέσποινα. Η πρώτη σημασία των λέξεων καιη διαφορά των.

Οι απαντήσεις από το προηγούμενο Νο (31) ΕΔΩ .

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

(Αι απαντήσεις του Λεξιθήρος)  


1)  κύτταρον , κύτ-τις (< κύσ-τις (η)) + ρέω, ροή = υδαρόν κυτί-ον, κουτ-ί =φουσκάλα.

2) Προέρχονται εκ του ρ. τείνω, τεντώνω, τανύω.

3)  σκαιός = σκοτεινός, δυτικός όταν δύει ο ήλιος και γίνεται σκιά, σκότος.

4)  τρόπαιον, εκ του ρ. τρέπω, (ανα)τρέπω εις φυγήν τας τάξεις του  εχθρού, νικώ εις τον πόλεμον.  Όθεν  τρόπαιον = το εμβληματικόν λάφυρον νίκης των νκητών.   

5)  Η διαφορά τονισμού διακρίνει τα ομόηχα.  Ο τονισμός στην παραλήγουσα δια το θηλυκό γένος (ονομαστική ενικού αριθμού του επιθέτου ) και  στην προπαραλήγουσα δια  το αρσενικό (ονομαστική πληθυντικού.)

6) Το  ¨δα-¨ σημαίνει γνώσι (πρβ. αρχαίο ρήμα  οί- δα=γνωρίζω, πρβ. ουσ.  ει-δή-σεις. Όθεν:  δι-δά-σ-καλ- ος = ο καλών εις γνώσιν, δα-ίμων = ο εις την γνώσιν μ-έν-ων, α-δα-ής (α, στερητικόν) ο μη έχων ιδέαν, ο άσχετος).

7)   Δε-ιλία = δέ-ος + λα- μβάνω.  Δ-ο-υ – λεί (πρβ.κ-λεί-ω, κλείνω) - α = Δ-ρ-ό-μου, δ-ι-ό-δου  αποκλεισμός .    

8) Δεσπότης = ο κυρίαρχος (πρβ.πόσις, πότ- ις εκ του ρ. ποτ-ίζω, ποτ-αμός) του δ-όμου, οίκου.  Δέσ-πο-ι-να = η  πο-ν-ούσα (πρβ. ρ. εκ-πονώ),  η φροντίζουσα τα του οίκου, η κυρία του οίκου.