ZEYΣ ΕΛΑΥΝΩΝ


Κυριακή 7 Αυγούστου 2022

ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΝ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ (69)

ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑ-ΛΕΞΙΓΝΩΣΙΑ

Αρχή σοφίας ελληνικών ονομάτων επίσκεψις.

Η ελληνική γλώσσα ομιλείτο πολύ πριν από την 2α π.Χ. χιλιετία και ευρίσκετο σε υψηλό επίπεδο τελειότητας.

Είναι η βασίλισσα των Γλωσσών.

Είναι η γλώσσα των Θεών.

«Ει Θεοί διαλέγονται, την των Ελλήνων γλώττη χρώνται»

 (Κικέρων)

Όθεν άριστα λέγεται παρά τοις φιλοσόφοις

το τους μη μανθάνοντας ορθώς ακούειν ονομάτων

κακώς χρήσθαι και τοις πράγμασιν.

(Πλούταρχος) 

ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΝ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ (69)

1)    θάλασσα: Γιατί έχει δύο σίγμα; Ποια ετυμολογική ιδιότητά της διασώζει αυτή η ορθογραφία;

2)  επιθ. καραφλός(ο);  Τι ακριβώς περιγράφει;

3) ρ. καλλωπίζω: Πώς ετυμολογείται;

4)  ουσ. τελωνείον (το): Τα συνθετικά του και η σημασία της λ.


5) τελεσίδικα (επιρρ.): Πώς ετυμολογείται;

6) Επιθ. ευήθης και αγαθός: Παρ’ ότι έχουν κοινό συνθετικό, το πρώτο έχει υποτιμητική σημασία ενώ το δεύτερο ευγενή. Γιατί;

7) τσαμπί (το) (= βότρυς (ο))  και ίσως τσαπί (το) έχουν κοινό πατέρα ένα βάρβαρο ανατολίτη δήμιο…

8) Τα επιθετα ονόματα ¨Κουβέλης¨ - ¨Γουβέλης¨ από ποιο επάγγελμα εξάγονται;                
    
Οι απαντήσεις από το προηγούμενο Νο (68) ΕΔΩ .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Αι απαντήσεις του Λεξιθήρος. (69)

1) θάλασσα και θάλαττα< θάλσασα και θάλτατα< θ-άλατ(ος) + (υγρα)σ(ί)α = το αλατισμένο υγρό στοιχείο.

2) καραφλός  και αναγραμμ. Φαρακλός (ο) < κάρα (= κεφαλή, κρανίον)+ φαλ-λός = το άτριχον δίκην φαλλού  της κεφαλής των  ηλικιωμένων ανδρών.

3)  Καλλωπίζω < κάλλος + όπσις-όψις + ίζ-ω (= φέρνω) = ομορφαίνω, επιτηδεύω την όψιν- πρόσωπο.      

4) τελωνείον (το) < τέλη + ο-ψ-ώνια = ο φόρος-τέλος επί των εισαγομένων αγοραίων εμπορευμάτων.

5) τελεσίδικα (επιρρ,), επιθ. τελεσίδικ-ος, ον. τελεσιδικώ (ρ.) < τέλος + δίκη = η τελική απόφασις επί μιας δίκης.

6)  ευήθης (ο,η) (επιθ. γ. κλ.) < εύ (πρβ. εύ-κολος< πόλος, πέλω, πλάγιος, πλησίον, πλησιάζω)+ ήθος-έθος-χαρακτήρ = ο εύπιστος και άρα ευεξαπάτητος.  Ο αγαθός (επιθ.) < άγαν (< άγω+άνω = μεγαλώνω) + ήθος, χαρακτήρ = ο κυριολεκτικά και ειρωνικά (πρβ. ν.ε. αγαθιάρης) λεγόμενος μεγαλόψυχος.

7) τσαμπί (το)  = ο βότρυς της σταφυλής. Προέρχεται από την ούτω τουρκιστί ονομαζομένην, την επιτηδευμένην βοτρυώδη τρίχινη (αλογο)ουράν της κατά τα άλλα εξυρισμένης κεφαλής των αποκεφαλιστών δημίων. (Βλ. και ν.ε. επίθετον όνομα ¨Τσαμπάς¨ ίσως και ¨τσάμπα¨ = το άνευ αξίας κομμένο κεφάλι των σφαγιαζομένων ζώων. )                   

8) Κουβέλης> Γουβέλης ( από το ουσ. η κυψέλη) = ο μελισσοκόμος.     

2 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

αν και έχω πάει σε Κλασσικό Πρότυπο γυμνάσιο/λύκειο, δεν κατέω πράμα που λενε και στην λεβεντογέννα.
Το μόνο που θυμάμαι, είναι ότι η αρχική λέξη στο α ήταν "θάλαττα", στο β 'οτι "καρά" σημαίνει "μαύρος", στο γ 'οτι το πρώτο συνθετικό είναι το "κάλλος"(=ομορφιά), και η κατάληξη υποδηλώνει ενέργεια (π.χ.σκουπίζω, φτυαρίζω,σφυρίζω,μυρίζω,{συ}γυρίζω), μιάς και είναι ρήμα, στο 5,είναι τέλος (οριστικό) + δίκη, ενώ στο 6 το "ευ" στο "ευήθης" είναι πιό κοντά στο "ευκολόπιστος" παρά στο "καλό", ενώ το "αγαθός" υποδηλώνει αρετή.
Τι βαθμό παίρνω;;
Ξενοδόχωφ

Λεξιθήρ είπε...


Είσαι σε καλό δρόμο. Το καρά = μαύρο πάντως είναι τούρκικο, καμιά σχέσι με το κρανίο.

Ουδείς τέλειος. και όλο στο δρόμο προς το φως είμαστε, οι Έλληνες, το κατά δύναμιν άλλοι πιο εμπρός, άλλοι πιο πίσω.