Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΜΙΑΣ ΙΔΕΑΣ: Η ΤΡΙΤΗ ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ ΙΝΤΕΡΝΕΤ, Η ΥΠΈΡΒΑΣΗ ΤΗΣ ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΜΙΑ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ.
Όταν ένας δάσκαλος στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, ο Γιωργος Μητακίδης έγραψε για Μαθηματική Λογική με μια εκπληκτική εισαγωγή στα μεταμαθηματικά των Γκεντελ και Τουρινγκ, μου άνοιξαν λες νέοι διανοητικοί δρόμοι. Εξαιρετικός ως καθηγητής και ως άνθρωπος, βαθιά δημοκρατικός και ευγενικός.
Δεν ήξερα τότε, ότι αυτός ο άνθρωπος μαζί με μόλις δύο ακόμα, τον Tim Berners-Lee του CERN και τον Μιχάλη Δερτουζο του ΜΙΤ θα άνοιγαν σε ολόκληρη την ανθρωπότητα και έναν τελείως νέο δρόμο, το Ιnternet, ή αν θέλετε, τον παγκόσμιο ιστό, αυτό δηλαδή που μας επιτρέπει τώρα, στην δεύτερη γενιά του, το Internet 2.0, να αλλάζουμε γνώμες, να συνομιλούμε, να εργαζόμαστε, να εκπαιδευόμαστε ή να συναλλασσόμαστε από μακριά.
Μεγάλοι οραματιστές και οι τρεις, είχαν σίγουρα διαισθανθεί την δύναμη του μέσου. Ενδεχομένως όμως όχι μέχρι που μπορεί να φτάσει επιδρώντας καταλυτικά σχεδόν σε όλους τούς τομείς της κοινωνικής, οικονομικής, πολιτιστικής, γεωπολιτικής κλπ ανθρώπινης δραστηριότητας και στις σχέσεις των ανθρώπων.
Στην πρώτη του έκδοση, το Internet 1.0, διασύνδεε μεταξύ τούς ηλεκτρονικές σελίδες ανάμεσα σε εκατομμύρια κομπιούτερ σε όλο τον πλανήτη και επέτρεπε την αποστολή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ανάμεσα σε ηλεκτρονικές διευθύνσεις κάθε χρήστη. Όχι το όνομα που βλέπεται πριν από το π.χ @gmail.com, αλλά σε διευθύνσεις που είναι μια ακολουθία αριθμών που τους γνωρίζουν μερικές χιλιάδες servers μέσα σε αυτό το πλέγμα. Αυτοί οι ειδικοί υπολογιστές ξέρουν μέσω ποιας διαδρομής από server σε server μπορεί να βρεθεί η συνδεδεμένη σελίδα στο άρθρο που διάβασες πατώντας μια υπογραμμισμένα λέξη-παραπομπη (κοινώς hyperlink) ή τον αποδέκτη της αλληλογραφίας. Τίποτα το μαγικό, μερικά μαθηματικά απαιτούνται, από αυτά που δίδασκε ο καθ. Μητακίδης στην Πάτρα.
Έτσι όμως φτιάχνεται ένα τελείως οριζόντιο και αυτοοργανούμενο δίκτυο που δεν ανήκει σε κανέναν και αναπτύσσεται δυναμικά μόνο του. Ξεκινώντας με τον αρχικό στόχο των εμπνευστών του, της αδιαμεσολάβητης επικοινωνίας ανθρώπων χωρίς περιορισμούς και κέντρα ελέγχου .
Έτσι προέκυψαν και οι πάροχοι υπηρεσιών πρόσβασης στο διαδίκτυο, όπως πχ η Οtenet ή η Forthnet, που με μια συνδρομή σε συνδέουν μέσω του τηλεπικοινωνιακού δικτύου σε όλο αυτό το παγκόσμιο πλέγμα, που ούτε σε αυτές ανήκε.
Το αρχικό όραμα των αρχικών εμπνευστών του όμως ήθελε και άλλα, όπως πχ κατανόηση της ανθρώπινης γλώσσας από τους υπολογιστές. Ας δούμε πως εξελίχθηκαν όμως αυτά "τα άλλα".
Εκεί γύρω στα μέσα της πρώτης δεκαετίας του αιώνα, έγινε η πρώτη μεγάλη αλλαγή, το Internet 2.0, που έκανε το 1.0 να μοιάζει σήμερα πρωτόγονο. Η βασικότερη βελτίωση ήταν η δυνατότητα που έδινε σε κάθε χρήστη να "ανεβάζει" εύκολα δικό του περιεχόμενο στον ιστό. Είτε αυτό είναι ένα ψηφιακό κείμενο, όπως καλή ώρα τούτο εδώ, είτε κάποια ψηφιακή φωτογραφία, ένα βίντεο κλπ. Η δεύτερη σημαντική αλλαγή ήταν ότι όσες δυνατότητες είχαν πρίν μόνο τα κομπιούτερ, τώρα τις έχουν και φορητές συσκευές, όπως τα έξυπνα τηλέφωνα και οι έξυπνες τηλεοράσεις.
Δεν άργησαν να αξιοποιηθούν αυτές οι δυνατότητες από νεοφυείς μικρές εταιρίες (θα θυμάστε τι έγινε με την χρηματιστηριακή φούσκα των .com) για να κατασκευαστούν είτε τα ,"ψαχτηρια" σελίδων, όπως το google, οι πλατφόρμες για blogs, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως το facebook ,ή οι πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου όπως η Amazon ή η Alibaba, κυρίως μέσα από πολλές εξαγορές της τεχνογνωσίας μικρότερων εταιριών.
Κοινό χαρακτηριστικό σχεδόν όλων αυτών των σημερινών BigTech εταιριών: Οι δωρεάν υπηρεσίες στους χρήστες τους έναντι των προσωπικών τους δεδομένων, που περιλαμβάνουν και την συστηματική και εξονυχιστική καταγραφή οτιδήποτε κάνεις στην κάθε πλατφόρμα. Πληροφορίες και συσχετίσεις πληροφοριών που ανεξέλεγκτα οδηγούν αυτές τις 8-10 αμερικανικές ή κινέζικες πολυεθνικές να γνωρίζουν ίσως πολύ περισσότερα από όλες τις μυστικές υπηρεσίες του πλανήτη για όλους μας!
Έτσι πάνω στο αρχικό οριζόντιο πλέγμα που αυτοοργανώνεται και αναπτύσσεται μόνο του, ξεπήδησε ένα ολιγοπώλιο δεδομένων πλάι στις γνωστές ιεραρχικές δομές των κρατών. Ανέπτυξε όμως αυτό το ολιγοπώλιο τους δικούς του κανόνες που, χωρίς κανένα σύνορο, άρχισε να υποκαθιστά σιγά σιγά και λειτουργίες που είχαν πριν τα κράτη στηριγμένο πάνω στην γνώση των αναγκών των χρηστών αναλύοντας όλες αυτές τις "δωρεάν" πληροφορίες που συγκεντρώνονται στις αποθήκες τους. Και δια της χειραγώγησης των χρηστών με πολλούς τρόπους μην και φύγουν ή κάνουν κάτι άλλο.
Τα μεγάλα μειονεκτήματα του Internet 2.0 δεν άργησαν να γίνουν φανερά. Ανεξέλεγκτες αποφάσεις αποκλεισμών από τις προσφερόμενες υπηρεσίες που προσφέρουν για το κέρδος τους οι BigTech,, από την μία, αστεία προστασία των δεδομένων λόγω της συγκέντρωσης τους από την άλλη. Η τελευταία πτώση του Facebook από άγνωστους χακερ, την ώρα που δίνονταν στο Κογκρέσο στοιχεία για τις αθέμιτες και επικίνδυνες πρακτικές που έχει επιβάλλει η διοίκηση της εταιρίας που ανήκει το Facebook, αποκάλυψαν και τις δυο αυτές αδυναμίες πολύ ηχηρά. Ίδιες ακριβώς έχουν και τα υπόλοιπα μέλη αυτού του ολιγοπωλίου των BigTech χωρίς μεγάλες διαφορές μεταξύ τους.
Έτσι, μέσα από αυτή την πολύ σύντομη και συνοπτική εξιστόρηση της εξέλιξης του Internet και των υπηρεσιών που προσφέρονται πάνω σε αυτό, φτάσαμε στα πρόθυρα του επόμενου Internet, του 3.0.
Τρία τα κύρια χαρακτηριστικά του:
- Ο πλήρης έλεγχος των χρηστών στα δικά τους δεδομένα και μεταδεδομένα μέσω των τεχνολογιών blockchain. Ναι αυτές που σας έχω φάει τα αυτιά λέγοντας πως χρησιμοποιούνται ήδη για την ανάπτυξη κάθε είδους εφαρμογών, πέρα από τα λεγόμενα "κρυπτονομισματα" που ήταν ο "λαγός" τους για να εξελιχθούν αυτές οι τεχνολογίες μετά την κρίση του 08. Χαρακτηριστικό τους η αποκέντρωση (decentralization) των δεδομένων και η διαφανής και απόλυτα ασφαλής αποθήκευση τους σε εκατομμύρια υπολογιστές σε όλο το διαδίκτυο. Η Facebook και σια μένουν έτσι από "δουλειά" αφού δεν απαιτούνται για να τα συλλέγουν (γι αυτό ήδη ο Ζουκης το γυρίζει σε εικονικές πραγματικότητες και δικό του κρυπτονομισμα για την υποστήριξη του ηλεκτρονικού εμποριου. Αλλιώς χρεοκοπεί!)
- Το δεύτερο χαρακτηριστικό του επόμενου Internet πάνω στις τεχνολογίες blockchain και των εφαομγων/υπηρεσιών που θα αναπτυχθούν πάνω του, είναι η αναγκαστική χρήση "ανοιχτού" κώδικα συμπεριλαμβάνοντας και... πράγματα ως στοιχεία με διεύθυνση επί του διαδικτύου (Internet of things) Αυτό το ανοιχτό" σημαίνει τέρμα οι πατέντες και τα προγράμματα τεχνητής ευφυΐας που δουλεύουν μόνο για την εξυπηρέτηση των business plans του ολιγοπωλιου. Η δυνατότητα εξέλιξης του Internet και των εφαρμογών του περνάει κυρίως σε μικρές κοινότητες παραγωγών που συνεχώς το βελτιώνουν.
- Το τρίτο χαρακτηριστικό, η προστασία της ανωνυμίας, είναι και το αναμενόμενο μεγάλο μειονέκτημα του επόμενου Internet που αν δεν επιλυθεί, θα ανθίσει το κυβερνοέγκλημα και οι εκβιασμοί, χωρίς την δυνατότητα των διωκτικών αρχών των κρατών να προσφέρουν ουσιαστικές υπηρεσίες καταστολής του. Το πρόβλημα αυτό "δουλεύεται" τώρα και γι αυτό μπήκαν και οι κανόνες του Data Governance από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ουσιαστικά αυτοί καθορίζουν ένα πλαίσιο κανόνων ηθικής για τους παραγωγούς λογισμικού και για την χρήση των προγραμμάτων τεχνητής ευφυΐας, μέσω των οποίων μπορεί να αντιμετωπιστεί αυτό το σημαντικό θέμα από τις κοινότητες των συνεργαζόμενων παραγωγών και μέσω νέων ενσωματωμένων ήδη δυνατοτήτων των τεχνολογιών blockchain, όπως τα λεγόμενα "έξυπνα συμβόλαια" ανάμεσα σε χρήστες του Internet 3.0.
Έτσι και μόνο έτσι, καταργώντας όλες τις επιρροές του νεοφιλελεύθερου και στο πεδίο της ανάπτυξης των ψηφιακών υποδομών (συγκέντρωση οικονομικών δραστηριοτήτων σε ολιγοπώλια, έλεγχος από τα πάνω των κανόνων, εμπορευματοποίηση και των προσωπικών δεδομένων μέσω της κατάργησης κάθε έννοιας δημοσίου χώρου, τον αυταρχισμό κλπ) είναι θεωρητικά δυνατή η υπεράσπιση και της συμβατικής δημοκρατίας, που σήμερα βρίσκεται σε μεγάλο κίνδυνο και λόγω των πρακτικών των BigTech αυτού του παράφωνου ολιγοπώλιου..
Αλλά και η εμβάθυνση της και επί του οικονομικού πεδίου μέσω της ανάπτυξης νέου τύπου οργάνωσης των παραγωγών, που δεν έχουν ως αυτοσκοπό την μεγέθυνση των κερδών αλλά το κέρδος να διαχέεται μέσα στο κοινωνικό σύνολο και με διαμοιρασμό της γνώσης.
Με όλο αυτό το "μακρυναρι" μόλις σας περιέγραψα όμως και τα βασικά χαρακτηριστικά του τριτου τομέα της Οικονομίας, των επιχειρήσεων της Κοινωνικής Οικονομιας, που ως γνωστόν, δεν αναπτύσσεται απο "τα πάνω" μόνο με ΕΣΠΑ και υπουργικές ντιρεκτιβες. Έχει πάλι μία ευκαιρία να αναπτυχθεί κυρίως γύρω από αυτόν τον κλάδο των τεχνολογιών του Ιnternet 3.0 και του blockchain γρήγορα και από τα κάτω και με νέου τύπου χρηματοδοτήσεις της, που υπερβαίνουν τα όρια και τους περιορισμούς των σημερινών ελίτ και των τραπεζών τους που τις μπλοκάρουν σήμερα. Και εδώ το γρήγορο ψάρι τρώει το αργό σε αυτό το πεδίο, το μέγεθος τους δεν είναι καθόλου καθοριστικό...
Έτσι και μόνο έτσι, με το "Συν Αθήνα και χείρα κινεί" και χωρίς να περιμένουμε να το πει πρώτα κάποια πολιτική ιεραρχία για να "κινεί", μπορεί να υλοποιηθεί τελικά το αρχικό όραμα των Tim Berners-Lee, του Μιχαλη Δερτούζου και του Γιώργου Μητακιδη, διορθώνοντας και μέσα από την τεχνολογία νέου τύπου και τις νέες μορφές οργάνωσης τις αποκλίσεις που επέβαλαν μερικοί χαρισματικοί γιάπηδες με το Ιnternet 2.0. Ξέρετε, αυτοί σαν τον mr Facebook/Meta που θεωρούν μέχρι σήμερα την δημοκρατία μόνο ως οχληρή παράμετρο στα business plan τους και τους χρήστες των προϊόντων τους ως cash-cows παραγωγής δεδομένων.
Τεκμηρίωση : ΕΔΩ.
Και .....ΕΔΩ...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου