Μέγα (;) το της Θαλάσσης Κράτος.

ΣΧΟΛΙΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ : Ακριβές άρθρο για την κατάντια μια χώρας με τόσο μεγάλη ναυτική ιστορία. Και με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο ο υπαινιγμός του συγγραφέα για την μη προμήθεια τορπιλών εδώ και 20 χρόνια.!!

Εισαγωγή

Εν όψει της επερχόμενης κρίσης, είναι χρήσιμο να δούμε με ποια σύνθεση δυνάμεων θα προσέλθει το Πολεμικό Ναυτικό για να αντιμετωπίσει τους Τούρκους στη διαφαινόμενη αεροναυτική κρίση νοτιανατολικά της Κρήτης.

Το παρόν δεν αποτελεί κάποιου είδους ανάλυση ή πρόβλεψη για το αποτέλεσμα μίας ενδεχόμενης κρίσης. Αφορά μία αξιολόγηση της κατάστασης του Πολεμικού Ναυτικού εν όψει της κρίσης, και, συνακόλουθα, μία εκτίμηση για τον τρόπο που η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Αμύνης και η φυσική ηγεσία του όπλου έχει διαχειριστεί τον θεμελιώδη σχεδιασμό της δυνάμεως του. Δεν επιχειρείται αναλυτική παράθεση συστημάτων και τεχνικών λεπτομερειών, αλλά μία αδρή αποτίμηση της μαχητικής ισχύος των εκατέρωθεν κυρίων μέσων, έτσι ώστε να συναχθούν κάποια πολύ βασικά συμπεράσματα.

Δεδομένου ότι η κρίση θα εκδηλωθεί κυρίως σε θαλάσσια περιοχή «ανοικτή», δηλαδή χωρίς παράλιο ή αρχιπελαγικό περιβάλλον, τα Ταχέα Περιπολικά Κατευθυνόμενων Βλημάτων δεν θα έχουν σημαντικό ρόλο. Συνεπώς, εκ των δύο στόλων, οι μονάδες που θα αντιπαρατεθούν θα είναι οι κύριες μονάδες επιφανείας, τα υποβρύχια και τα αεροπορικά μέσα της κάθε πλευράς.

Σας εξετάσουμε συνοπτικά πώς έχει η κατάσταση ως προς αυτά:

Κύριες Μονάδες Επιφανείας

Πολεμικό Ναυτικό

Το Πολεμικό Ναυτικό θα παρατάξει στη ΝΑ Μεσόγειο (και στο Αιγαίο – αφού η ένταση δεν θα περιορίζεται στο επίκεντρό της) μία ονομαστική δύναμη δέκα τριών (13) κυρίων μονάδων επιφανείας.

Οι εννέα (9) κύριες μονάδες είναι φρεγάτες κλάσης «Έλλη» – οι έξι (6) «εκσυγχρονισμένες» και οι τρεις (3) μη «εκσυγχρονισμένες».  Πρόκειται για σκάφη ικανότατα την εποχή της ναυπήγησής τους – πριν από σαράντα χρόνια. Έκτοτε, τα πλοία:

• Δεν έχουν εκσυγχρονίσει κατά τίποτα το προωστήριο σκεύος τους και τον ηλεκτρομηχανολογικό τους εξοπλισμό (δεν ακούγεται τόσο εντυπωσιακό όσο τα όπλα, αλλά είναι εξ ίσου κρίσιμο)
• Δεν έχουν εκσυγχρονίσει τα όπλα τους (αντιαεροπορικά και ανθυποβρυχιακά).
• Δεν έχουν εκσυγχρονίσει τους βασικούς αισθητήρες τους (δισδιάστατο ραντάρ εναέριας επιτήρησης[i],  ραντάρ ναυτικής επιτήρησης, σονάρ)
• Τα έξι από τα εννέα έχουν εκσυγχρονίσει το σύστημα διαχείρισης πληροφοριών μάχης και το σύστημα ηλεκτρονικής υποστήριξης (συλλογής κι επεξεργασίας ηλεκτρονικών εκπομπών του αντιπάλου)

Επειδή ο χαρακτηρισμός «παλιά» ή «στο όριο της επιχειρησιακής τους ζωής» ακούγεται κάπως «αόριστος» κι εν πάση περιπτώσει κάτι, ας πούμε «αντιμετωπίσιμο» (ιδιαίτερα αν συνδυαστεί με την «ναυτοσύνη» και την «ποιοτική υπεροχή του ανθρωπίνου δυναμικού») είναι κρίσιμο να εξηγηθεί τι σημαίνει ο όρος αυτός. Το ότι τα «παλιά» σκάφη θα κληθούν να επιχειρήσουν:

(α) με πολλά συστήματα μη διαθέσιμα

(β) με τα συστήματα που λειτουργούν να είναι ονομαστικών επιδόσεων της δεκαετίας του ’70 και του ’80 και

(γ) με τις πραγματικές επιδόσεις των συστημάτων να είναι, λόγω ηλικίας, σημαντικά μικρότερες από τις ονομαστικές επιδόσεις[ii].

Τονίζεται ότι ο όρος «συστήματα» δεν αφορά μόνον οπλικά συστήματα ή αισθητήρες και οι επιδόσεις δεν αφορούν μόνον «ακτίνες δράσης», «ευαισθησίες» κι «εμβέλειες» αλλά και πολύ πιο θεμελιώδη πράγματα, όπως, ενδεικτικά, αντοχές υλικών.

Επισημαίνεται ότι η κλάση είναι εξοπλισμένη με σονάρ παλαιότερης τεχνολογίας από τα -ούτως ή άλλως παλαιά- σονάρ που εξοπλίζουν το σύνολο των υπολοίπων σκαφών των δύο στόλων.

Επιπλέον των σκαφών της κλάσης «Έλλη», το Πολεμικό Ναυτικό θα παρατάξει τέσσερεις (4) φρεγάτες κλάσης «Ύδρα», δηλαδή σκάφη είκοσι έως τριάντα ετών.

Τα σκάφη αυτά επίσης δεν έχουν υποστεί κανέναν εκσυγχρονισμό, με ό,τι αυτό σημαίνει για τη διαθεσιμότητα, τις ονομαστικές επιδόσεις, την αξιοπιστία και την πραγματική απόδοση (έναντι της ονομαστικής) του συνόλου των υποσυστημάτων τους. Το προωστήριο σκεύος και τα ηλεκτρομηχανολογικά συστήματα των σκαφών δεν έχουν την ένταση των προβλημάτων της κλάσης «Έλλη», λόγω μικρότερης ηλικίας αλλά και πιο σύγχρονου σχεδιασμού, αλλά πόρρω απέχουν από το να είναι «απροβλημάτιστα». Το ραντάρ εναέριας επιτήρησης, πιο σύγχρονο από αυτό της κλάσης «Έλλη», παραμένει δισδιάστατο και σχετικά παλιό, ιδίως με κριτήριο τις απειλές που θα αντιμετωπίσει. Η κλάση φέρει βελτιωμένα κατά την ποιότητα και την ποσότητα αντιαεροπορικά όπλα. Επίσης, η κλάση φέρει τον ικανότερο ανθυποβρυχιακό αισθητήρα των δύο στόλων σε κύριες μονάδες επιφανείας, καθώς φέρει συρόμενο σονάρ μεταβλητού βάθους.

Τουρκικό Ναυτικό

Στην αντίπερα όχθη, το Τουρκικό Ναυτικό θα αντιπαραθέσει δέκα έξι (16) κύριες μονάδες επιφανείας.

Εξ αυτών, οι οκτώ (8) είναι φρεγάτες κλάσης Gabya. Οι φρεγάτες αυτές είναι της ίδιας ηλικίας, περίπου, με τις κλάσεως «Έλλη». Οι αντιαεροπορικοί αισθητήρες των μισών σκαφών είναι ίδιας ηλικίας και τεχνολογικής κλάσης με αυτούς των «Έλλη», ενώ οι άλλες τέσσερεις έχουν σαφώς νεότερα και πιο προηγμένα τρισδιάστατα ραντάρ έρευνας (πιο σύγχρονο, αν και όχι ριζικά, έναντι αυτού των τεσσάρων «Ύδρα»). Τα αντιαεροπορικά όπλα επίσης των τεσσάρων εξ αυτών είναι παρωχημένα (είναι αμφίβολο εάν οι πύραυλοι SM-1MR μπορούν να βληθούν, ή… κάνουν κάτι αν βληθούν), αλλά τα ΑΑ όπλα των άλλων τεσσάρων πλοίων της κλάσης είναι -κατόπιν εκσυγχρονισμών- πολύ ισχυρότερα και σημαντικά πιο σύγχρονα από τα αντίστοιχα των «Έλλη» – και αρκετά ισχυρότερα του συνόλου των ελληνικών κυρίων μονάδων επιφανείας.

Οι άλλες οκτώ (8) κύριες μονάδες ανήκουν σε δύο διαδοχικές παραλλαγές της κλάσης MEKO-200, την κλάση «Yavuz» με τέσσερα (4) σκάφη και την κλάση «Barbaros», επίσης με τέσσερα (4) σκάφη. Τα σκάφη αυτά είναι περίπου της ίδιας ηλικίας και καταπόνησης με αυτά της κλάσεως «Ύδρα» Εξ αυτών, η κλάση Yavuz έχει σημαντικά προβλήματα και είναι υποδεέστερη και με μεγαλύτερη κόπωση, αν και όχι δραματικά, αυτής της «Ύδρα», ενώ η κλάση Barbaros είναι νεότερης κατασκευής, δεν έχει τα βασικά προβλήματα της Yavuz και έχει εκσυγχρονιστεί σημαντικά, ιδίως σε ότι αφορά τον Α/Α πόλεμο.

Τέλος, ο αντίπαλος στόλος διαθέτει και τέσσερεις κορβέτες κλάσης “Ada”. Δεν αποτελούν ακριβώς «κύριες μονάδες επιφανείας», πλην όμως είναι σκάφη ανοικτής θαλάσσης, με ανθυποβρυχιακό εξοπλισμό και πλήρη κατά τα λοιπά εξοπλισμό, αν και η αντιαεροπορική του προστασία, από πλευράς όπλων, είναι ασθενέστατη. Παρά τους ισχυρισμούς περί χαμηλού Η/Μ ίχνους, τα σκάφη δεν έχουν επιτύχει καμία τέτοια ικανότητα. Πάντως, παραμένουν νεότατα πλοία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την αξιοπιστία τους.

Σύνοψη

Kαμία από τις υπάρχουσες κύριες μονάδες των δύο πλευρών δεν είναι εντυπωσιακή. Όμως σε ένα σύνολο 16 κυρίων μονάδων, το ΤΝ διαθέτει οκτώ ιδιαίτερα ισχυρές από αντιαεροπορικής απόψεως και απόψεως Ηλεκτρονικού Πολέμου φρεγάτες, τέσσερεις φρεγάτες με ισχυρό αντιαεροπορικό οπλισμό -αλλά μέτριες κατά τα λοιπά- και τέσσερεις μάλλον υποβαθμισμένες μονάδες. Έναντι αυτών, το ΠΝ έχει να αντιπαραθέσει εννέα μονάδες με αρχαϊκή, σχεδόν, αντιαεροπορική άμυνα και τέσσερεις φρεγάτες με μέτρια αντιαεροπορική ισχύ. Από ανθυποβρυχιακής απόψεως, το σύνολο των μονάδων του ΤΝ έχει τις ίδιες -μέτριες- ανθυποβρυχιακές δυνατότητες, ενώ οι τεσσάρεις μονάδες κλάσεως «Ύδρα» του ΠΝ έχουν μάλλον μεγαλύτερες, λόγω σονάρ μεταβλητού βάθους. Ο υστερών είναι, και πάλι, ο κορμός του στόλου του ΠΝ: οι φρεγάτες κλάσεως «Έλλη».

Με πιο απλά λόγια: το ΠΝ έχει να παρατάξει τέσσερεις στοιχειωδώς αξιόμαχες φρεγάτες έναντι οκτώ του ΤΝ. Επιπλέον, το ΤΝ έχει τέσσερεις μειωμένης αλλά όχι μηδαμινής επιχειρησιακής αξίας κύριες μονάδες, ενώ διαθέτει και τέσσερεις μετρίων ικανοτήτων αλλά σύγχρονες κορβέτες.

Υποβρύχια

Πολεμικό Ναυτικό

Το Πολεμικό Ναυτικό θα παρατάξει στη ΝΑ Μεσόγειο (και στο Αιγαίο – αφού η ένταση δεν θα περιορίζεται στο επίκεντρό της) μία ονομαστική δύναμη ένδεκα (11) υποβρυχίων.

Εξ αυτών τα τρία (3) υποβρύχια της κλάσης «Γλαύκος» έχουν, λόγω περιορισμένου εκσυγχρονισμού, μεγαλύτερη μαχητική αξία από τα τρία υποβρύχια της κλάσης «Ποσειδών», αλλά όλα παραμένουν πολύ παλιά υποβρύχια με μεγάλους περιορισμούς. Οι περιορισμοί αυτοί προέρχονται αφενός από τις επιδόσεις της -παλαιάς, πλέον- τεχνολογίας που ενσωματώνουν τα υποβρύχια, όσο και από την υποβάθμιση των πραγματικών επιδόσεων έναντι των ονομαστικών, λόγω ηλικίας και φθοράς.

Το υποβρύχιο κλάσης «Ωκεανός», προερχόμενο από την κλάση «Ποσειδών», έχει υποστεί μεγάλης έκτασης εκσυγχρονισμό, τέτοιον που προσδώσει στο σκάφος σύγχρονες -πραγματικές και ονομαστικές επιδόσεις- πολύ ανώτερες των τουρκικών αντιστοίχων υποβρυχίων. Δεδομένης της εγκατάστασης αναερόβιας ισχύος και της αλλαγής κρίσιμων δομικών και λειτουργικών υποσυστημάτων, το ακουστικό ίχνος και οι συνολικές επιδόσεις κινούνται στην περιοχή τιμών των υποβρυχίων της επόμενης γενεάς.

Τέλος, το ΠΝ παρατάσσει τέσσερα υποβρύχια κλάσης «Παπανικολής», ίσως τα πλέον σύγχρονα συμβατικά υποβρύχια διεθνώς. Ασφαλώς οι επιδόσεις του πλέον δεν βρίσκονται σε τέτοια απόσταση από τα ανθυποβρυχιακά μέσα εντοπισμού όσο ήταν κατά την εποχή της ναυπήγησης του σκάφους, παραμένουν όμως εξαιρετικά εντυπωσιακές και κορυφαίες στον τομέα αυτόν, και ουσιωδώς ανώτερες οποιουδήποτε τουρκικού αντιστοίχου σκάφους.

Συνεπώς, το ΠΝ διαθέτει στην πράξη πέντε υπερσύγχρονα υποβρύχια και έξι οριακής επιχειρησιακής αξίας υποβρύχια.

Το πρόβλημα είναι ότι τα τακτικά πλεονεκτήματα που διασφαλίζουν οι επιδόσεις των πέντε κορυφαίων υποβρυχίων του ΠΝ, φαλκιδεύονται από την έλλειψη σύγχρονων τορπιλών βαρέως τύπου. Τα όπλα αυτά, αυτονόητη ανάγκη, εκπεφρασμένη υπηρεσιακά με υψηλή προτεραιότητα ήδη από την υπογραφή της συμβάσεως ναυπήγησης των υποβρυχίων το 2000. Είκοσι έτη αργότερα, τα υποβρύχια δεν διαθέτουν τα όπλα που θα τους επέτρεπαν να εκμεταλλευτούν πλήρως τα πλεονεκτήματά τους. Είκοσι χρόνια αργότερα, σύμφωνα με πρόσφατη δημοσίευση στον ηλεκτρονικό τύπο -εάν αυτή είναι ακριβής- δεν έχει γίνει προμήθεια των αναλωσίμων αντιμέτρων κατά τορπιλών.

Τουρκικό Ναυτικό

Το Τουρκικό Ναυτικό θα παρατάξει μία συνολική δύναμη δώδεκα (12) υποβρυχίων.

Εξ αυτών, τα τέσσερα (4) υποβρύχια κλάσης «Ay» είναι παλαιά, σχεδόν τόσο παλαιά όσο τα σκάφη κλάσης «Ποσειδών». Παρ’ όλα αυτά, και παρά τα προβλήματα που η παλαιότητά τους δημιουργεί, δύο εξ αυτών εκσυγχρονίσθηκαν μερικώς -ενδεχομένως και με νέα, σύγχρονα σονάρ- την τρέχουσα δεκαετία, και ακόμη και με… τορπιλοσωλήνες για την βολή σύγχρονων τορπιλών βαρέως τύπου. Προφανώς τα άλλα δύο υποβρύχια της κλάσης είναι, συγκριτικά, ακόμη πιο μειωμένης μαχητικής αξίας.

Τα τέσσερα (4) υποβρύχια κλάσης «Preveze» καθώς και τα σχεδόν ομοιότυπα τέσσερα (4) νεότερα υποβρύχια κλάσης Gür είναι σχετικά παλαιά, ναυπήγησης της δεκαετίας του ’90 και των αρχών του 2000. Λόγω της ηλικίας τους, παραμένουν αξιόμαχα και είναι τα υποβρύχια που αποτελούν τη δύναμη κρούσης του Τουρκικού Στόλου, είναι πάντως κατά μία γενεά παλαιότερα από τα σύγχρονα Ελληνικά υποβρύχια.

Σύνοψη

Το Τουρκικό Ναυτικό διαθέτει κατ’ ουσίαν οκτώ (8) αξιόμαχα υποβρύχια της κλάσης 209/1400. Τα υποβρύχια είναι εντός των δυνατοτήτων αντιμετώπισης των ελληνικών βασικών ανθυποβρυχιακών μέσων, δηλαδή των ελικοπτέρων SH-70B, παραμένουν όμως επικίνδυνοι αντίπαλοι γι’ αυτά.

Από την άλλη, το ΠΝ διαθέτει πέντε (5) υποβρύχια τα οποία είναι νεότερης γενεάς από το σύνολο των σκαφών των δύο πλευρών, και μάλλον η πιο εξελιγμένη μορφή συμβατικού υποβρυχίου παγκοσμίως. Τα υποβρύχια αυτά έχουν επιδόσεις που καθιστούν τις επιχειρήσεις εναντίον του εξαιρετικά δύσκολες από τα υφιστάμενα μέσα του αντιπάλου, ιδίως στο περιβάλλον που αναμένεται να δράσουν. Παρ’ όλα αυτά, τα πέντε ελληνικά κορυφαία υποβρύχια δεν έχουν εξοπλιστεί (την τελευταία εικοσαετία…) με αντίστοιχα όπλα, δηλαδή σύγχρονες τορπίλες βαρέως τύπου, που θα καθιστούσαν την αντιμετώπισή τους κατ’ ουσίαν αδύνατη από τον αντίπαλο στόλο και θα τα καθιστούσαν πρακτικά άτρωτα από τα αντίπαλα υποβρύχια. Όπως έχουν τώρα τα πράγματα, οι Παπανικολήδες και ο Ωκεανός θα πρέπει να… κολλήσουν τη μούρη τους στα αντίπαλα σκάφη για να τα πλήξουν. Πιθανότατα μπορούν να το κάνουν, όμως μία απλή και σχετικά μικρού ύψους προμήθεια θα μπορούσε πολύ πειστικά να έχει «σφραγίσει» το Αιγαίο και τη ΝΑ Μεσόγειο για τον τουρκικό στόλο επιφανείας, και η αγορά αυτή έχει… συστηματικά αποφευχθεί.

Εναέρια Μέσα

Πολεμικό Ναυτικό

Το Πολεμικό Ναυτικό διαθέτει ένδεκα (11) σύγχρονα α/υ ελικόπτερα S-70B Aegean Hawk, εκ των οποίων τα τρία νεότερα έχουν ψηφιακό θάλαμο διακυβέρνησης ενώ τα οκτώ παλαιότερα αναλογικό, χωρίς σημαντικές διαφορές στον α/υ εξοπλισμό και επιδόσεις. Πέραν των ελικοπτέρων αυτών, διαθέτει και επτά (7) παλαιότερα α/υ ελικόπτερα AB-212, σημαντικά μειωμένων επιχειρησιακά επιδόσεων που στην πράξη απασχολούνται σε άλλους, δευτερεύοντες ρόλους.

Τουρκικό Ναυτικό

Το Τουρκικό Ναυτικό διαθέτει είκοσι τέσσερα (24) ελικόπτερα SH-70B, επιχειρησιακών δυνατοτήτων παρόμοιων με τα ελληνικά αντίστοιχα. Επιπλέον, διαθέτει έντεκα (11) α/υ AB-212, ίδια με αυτά του ΠΝ, αντίστοιχα μειωμένων δυνατοτήτων.

Επιπλέον αυτών, διαθέτει έξι (6) αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας τύπου CASA CN-235-100M ASW, που παρέχουν σημαντικές δυνατότητες ανθυποβρυχιακού πολέμου και θαλάσσιας επιτήρησης/αναγνώρισης, τα οποία συμπληρώνονται από τρία (3) ανεπάνδρωτα αεροσκάφη ANKA-B σε ρόλο θαλάσσια επιτήρησης/αναγνώρισης καθώς και, επικουρικά, από τρία (3) αεροσκάφη CASA CN-235-100M MPA της τουρκικής ακτοφυλακής σε ρόλο θαλάσσιας επιτήρησης.

Σύνοψη

Το Πολεμικό Ναυτικό διαθέτει έναν οριακά επαρκή αριθμό σύγχρονων α/υ ελικοπτέρων για τη διεξαγωγή ανθυποβρυχιακών επιχειρήσεων. Το Τουρκικό Ναυτικό διαθέτει μεγάλο αριθμό ελικοπτέρων για τη διεξαγωγή α/υ επιχειρήσεων, καθώς και σημαντική δύναμη αεροσκαφών ναυτικής συνεργασίας, επανδρωμένων και ανεπάνδρωτων, τα οποία ενισχύουν τις ανθυποβρυχιακές του δυνατότητες, κυρίως όμως του παρέχουν ιδιαίτερα μεγάλες δυνατότητες θαλάσσιας επιτήρησης και αναγνώρισης, δηλαδή πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες επίγνωσης τακτικής καταστάσεως, ιδιαίτερα εκτός αρχιπελαγικού περιβάλλοντος.

Σύντομη Ανάλυση

Εν όψει της επερχόμενης κρίσης, το Πολεμικό Ναυτικό βρίσκεται σε μειονεκτική θέση έναντι του ΤΝ.

Ο κορμός των κυρίων μονάδων επιφανείας είναι απαξιωμένος, ενώ τα αξιόμαχα σκάφη είναι τέσσερα. Από την άλλη πλευρά, παρατάσσεται ένα σύνολο το οποίο έχει τα ίδια προβλήματα παλαιότητας των βασικών σκαφών, όμως έχει εκσυγχρονιστεί ουσιωδώς σε σημαντικό βαθμό, κυρίως σε ότι αφορά τις αντιαεροπορικές του δυνατότητες.

Στον υποβρυχιακό τομέα, το ΠΝ διαθέτει αναμφισβήτητη υπεροχή με πέντε κορυφαία υποβρύχια, εκτός συγκρίσεως με οτιδήποτε διαθέτει ο αντίπαλος στόλος. Από πλευράς ανθυποβρυχιακών μέσων, ο κορμός των α/υ ελικοπτέρων των δύο πλευρών -που αποτελούν και το βασικό «ενεργό» ανθυποβρυχιακό όπλο του στόλου- είναι παρομοίων δυνατοτήτων, αν και ποσοτικά τα ελληνικά μέσα είναι οριακώς επαρκή ενώ το ΤΝ διαθέτει εξαιρετικά μεγάλο αριθμό μέσων. Φυσικά, παρά τον μεγάλο αριθμό των ε/π, σε περίπτωση συγκεντρώσεων στόλων στην περιοχή της κρίσης, ο αριθμός των τουρκικών ε/π που μπορούν να ενεργούν θα περιορίζεται από τις δυνατότητες υποστήριξης των κυρίων μονάδων του στόλου. Υπό αυτή την έννοια, η ανισορροπία δεν έχει την έκταση που αφήνουν οι αριθμοί να διαφανεί. Επιπλέον, ο αντίπαλος στόλος επικουρείται και από τρία αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας σημαντικών α/υ δυνατοτήτων, ιδιαίτερα σημαντικών σε ανοικτή θάλασσα.

Τέλος, το ΤΝ έχει ιδιαίτερα σημαντική δυνατότητα θαλάσσιας επιτήρησης/αναγνώρισης με αεροπορικά μέσα, παράγοντας ιδιαίτερα σημαντικός σε επιχειρήσεις εκτός αρχιπελαγικού περιβάλλοντος.

Συνολικά, δηλαδή, το ΠΝ υστερεί σημαντικά κατά τα πάντα εκτός υποβρυχίων, όπου διαθέτει ένα αποφασιστικό ποιοτικό πλεονέκτημα. Ακόμη και στον μοναδικό τομέα που έχει το εντυπωσιακό πλεονέκτημα του σκάφους επόμενης γενιάς έχει καταφέρει να φαλκιδεύσει δραματικά το πλεονέκτημά του, με το να μην έχει αποκτήσει -σε διάστημα εικοσαετίας(!)- τα αντίστοιχα όπλα, και όχι μόνον.

Σχεδιασμός Δυνάμεων, Πολιτική και Φυσική Ηγεσία: η Αχίλλειος Πτέρνα του Πολεμικού Ναυτικού

Το ερώτημα που τίθεται είναι: αποτελεί η κατάσταση που περιεγράφηκε ανωτέρω το αναπόφευκτο αποτέλεσμα της αυξανόμενης απόστασης οικονομικών δυνατοτήτων και των μεγάλων οικονομικών δυσκολιών που η Χώρα έχει διέλθει την τελευταία δεκαετία;

Η απάντηση είναι ένα κατηγορηματικό ΌΧΙ.

Μπορεί η οικονομική άνεση και η βιομηχανική ανάπτυξη των τελευταίων δεκαετιών να έχει δώσει στο ΤΝ την άνεση για τον σχεδιασμό εθνικών σκαφών και εγχωρίων συστημάτων, την άνεση να έχει σημαντικό ποσοτικό πλεονέκτημα σε όλους τους τομείς, την άνεση να έχει σε εξέλιξη των σχεδιασμό μεγαλεπήβολων σχεδίων, όμως το κατάντημα του Στόλου του ΠΝ δεν έχει σχέση με τίποτα απ’ όλα αυτά. Το γεγονός ότι το ΠΝ δεν έχει καταφέρει να έχει μία δύναμη με μικρότερη ίσως οροφή κυρίων μονάδων από τη σημερινή, αλλά τουλάχιστον με αξιόμαχες και όχι εικονικές μονάδες, καθώς και με στοχευμένα ποιοτικά πλεονεκτήματα, δεν είναι αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης αλλά της παταγώδους σχεδιαστικής αποτυχίας του Πολεμικού Ναυτικού.

Τους περιορισμένους αλλά πολύτιμους πόρους που του διατίθενται, το Πολεμικό Ναυτικό έχει σπαταλήσει κατά σκανδαλώδη τρόπο σε προγράμματα δευτερεύουσας ή τριτεύουσας προτεραιότητας, παραβλέποντας επείγουσες και επιχειρησιακά απείρως κρισιμότερες απαιτήσεις.

Το Πολεμικό Ναυτικό έχει διαθέσει 500 εκ. ευρώ στην αναβάθμιση των παλαιών ανθυποβρυχιακών αεροσκαφών P-3B, πρόγραμμα οριακής χρησιμότητας. Επιπλέον αυτού, αναμένεται «εκτός απροόπτου» να υπογραφεί άμεσα η σύμβαση για την απόκτηση τεσσάρων (4) ανθυποβρυχιακών ελικοπτέρων MH-60R[iii] με κόστος 250 εκ. ευρώ.

Την ίδια στιγμή, το ΠΝ επί είκοσι (20) έτη δεν έχει καταφέρει να αποκτήσει σύγχρονες τορπίλες βαρέως τύπου και αντίμετρα κατά τορπιλών για τα υποβρύχια κλάσεως «Παπανικολή» και τον «Ωκεανό», στερώντας τους το μέσο για να καταστούν αποφασιστικό όπλο.

Μετά από δέκα χρόνια κατά τα οποία το θέμα είναι κορυφαίας σημασίας, το ΠΝ αποφάσισε να διαθέσει (στο μέλλον…) 150 εκ. ευρώ (!) για την αναβάθμιση των μόνων αξιόμαχων κυρίων μονάδων του Στόλου, των τεσσάρων φρεγατών κλάσης «Ύδρα», των οποίων η πραγματική μαχητική αξία είναι πλέον οριακή αλλά που έχουν χρονικό περιθώριο εκσυγχρονισμού για να παραμείνουν αξιόμαχες – ενώ ο υπόλοιπος κορμός του στόλου είναι υπό κατάρρευση μετά την παρέλευση τεσσάρων δεκαετιών από τη ναυπήγηση και τον αστείο (αλλά ιδιαίτερα προσοδοφόρο) εκσυγχρονισμό των έξι «Έλλη».

Για την αποκατάσταση μίας στοιχειώδους δύναμης κυρίων μονάδων, το ΠΝ εδώ και είκοσι χρόνια πελαγοδρομεί μεταξύ σχεδιασμών, μελετών και προθέσεων, άλλοτε για «κορβετοφρεγάτες» κι άλλοτε για «αντιτορπιλικά αεράμυνας περιοχής» (τέτοια συγκρότηση και συνοχή αντιλήψεων και δόγματος!), σκαφών εκτός οποιουδήποτε, έστω και ακραίου σεναρίου οικονομικών δυνατοτήτων της Χώρας. Στην τρέχουσα φάση, οι «φυτευτές» στον πολιτικό τύπο ειδήσεις για τους διαφαινόμενους σχεδιασμούς, αγγίζουν τα όρια της σουρεαλιστικής φαρσοκωμωδίας: ένας συνδυασμός «μεγεθυμένων» πυραυλακάτων Sa’ar 72 και δύο φρεγάτες αντιαεροπορικής άμυνας περιοχής Belharra. H όλη σύλληψη δεν αντέχει σε σοβαρή κριτική.

Οι ανωτέρω μείζονες επιλογές συγκρότησης δυνάμεως του ΠΝ -δηλαδή η παταγώδης αποτυχία να σχεδιαστεί η δύναμη του Στόλου- εκτείνονται σε διάστημα δεκαπέντε περίπου ετών. Η αποτυχία αυτή βαραίνει, εξ αντικειμένου, τις διαδοχικές πολιτικές ηγεσίες του Υπουργείου Αμύνης, δηλαδή τους Μεϊμαράκη, Βενιζέλο, Μπεγλίτη, Αβραμόπουλο, Πάνο Παναγιωτόπουλο, Δένδια, Αποστολάκη και Νίκο Παναγιωτόπουλο[iv]. Βαρύνουν, επίσης, εξ αντικειμένου, τη φυσική ηγεσία του Κλάδου, δηλαδή τους ναυάρχους Γούση, Καραμαλίκη, Ελευσινιώτη, Χρηστίδη, Αποστολάκη και Γιακουμάκη. Μεταξύ αυτών, ο άνθρωπος που διετέλεσε Αρχηγός Γενικού Επιτελείου Ναυτικού, Αρχηγός Γενικού Επιτελείου Εθνικής Αμύνης και, αμέσως μετά, Υπουργός Εθνικής Αμύνης, έχει περίοπτη θέση.

Κατά την κλασική νοοτροπία των τελευταίων -πολλών- ετών, όλοι οι προαναφερθέντες διένυσαν τη θητεία τους ελπίζοντας να μη γίνει «στραβή στη βάρδια τους», όπως το διατύπωσε αφελώς ανάλογης νοοτροπίας διάττων πολιτικός αστέρας, ενώ στην πράξη πολιτεύονται με εξωφρενικά ανεύθυνο τρόπο. Όμως, την ώρα του «ταμείου», όπως είναι οι κρίσεις (στην καλύτερη περίπτωση), καλό είναι να θυμόμαστε ότι για την πρωτοφανή κατάντια του άλλοτε κραταιού Πολεμικού Ναυτικού υπάρχουν ευθύνες με ονοματεπώνυμα. Και αυτές δεν ανήκουν μόνον, ούτε καν κυρίως, στους βαρδιάνους.

---

[i] Η αναβάθμιση του ραντάρ εναέριας επιτήρησης LW.08 που έλαβε χώρα στις αρχές του 2000 και είναι απροσδιόριστο τι αφορούσε. Σε κάθε περίπτωση, δεν είναι γνωστό να προσέφερε η κατασκευάστρια εταιρεία κάποια μείζονα αναβάθμιση του ραντάρ.

[ii] Όπως ο κινητήρας ενός αυτοκινήτου με την πάροδο του χρόνου «χάνει άλογα» και δεν έχει την αρχική απόδοσή του (ακόμη κι αν δεν εμφανίζει πρόβλημα στη λειτουργία), έτσι και πολλά ηλεκτρομηχανολογικά συστήματα καθώς και ηλεκτρονικά συστήματα χάνουν σταδιακά μέρος της απόδοσής τους, ακόμη κι όταν λειτουργούν κανονικά.

[iii] Σημειώνεται ότι εξετάζεται και η απόκτηση… ανεπάνδρωτων αεροσκαφών MQ-9B, με βασική αποστολή τη διενέργεια… θαλάσσιας επιτήρησης. Με άλλα λόγια, αφού εκσυγχρονίζεται με υψηλότατο κόστος ένας αεροσκάφος για να αναλάβει ρόλο θαλάσσιας επιτήρησης, και πριν καν αυτό τεθεί σε χρήση, προγραμματίζεται η απόκτηση και ανεπάνδρωτων αεροσκαφών θαλάσσιας επιτήρησης.

[iv] Από τον κατάλογο έχει παραλειφθεί ο επί 3,5 έτη υπουργός αμύνης Πάνος Καμμένος. Η παράλειψη είναι σκόπιμη. Πρόκειται για πολιτικό πρόσωπο στο οποίο δεν μπορεί να αποδοθεί προσωπική ευθύνη. Η -βαρύτατη- ευθύνη ανήκει αποκλειστικά τους πολίτες που με την ψήφο τους τον τοποθέτησαν στον θώκο αυτόν.