ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΝ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ (33 )

ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑ-ΛΕΞΙΓΝΩΣΙΑ

Αρχή σοφίας ελληνικών ονομάτων επίσκεψις.

Όθεν άριστα λέγεται παρά τοις φιλοσόφοις
ο τους μη μανθάνοντας ορθώς ακούειν ονομάτων
κακώς χρήσθαι και τοις πράγμασιν.

(Πλούταρχος)

ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΝ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ (33 )

1)  Το επιθ. ικανός πώς ετυμολογείται;

2)  Η ελλ. λέξις ¨καλημέρα¨ σε ποια λατινική λέξι υποκρύπτεται;

3) Γιατί το Σάββατο έχει δυο βήτα;   

4) Ψήφος (η), αψηφώ και ψόφος τί συγγένεια έχουν;

5)  Όπις (η) = Νέμεσις για τους αρχαίους Έλληνες. Και όμως εμείς σήμερα λέμε αυτή την λέξι μαζί με ένα φρούτο με το ίδιο νόημα χωρίς την αρχαία επίγνωσί της.

6) Χρηστός και χριστός: ποια  η διαφορά των  δυο ομοήχων  λέξεων που διασώζει η ιστορική ορθογραφία των;   

7)  Αφθονία: Τα συνθετικά και η σημασία της λέξεως ως επίσης και η σχέσι της με τον φθόνο.
8) Πώς προήλθε η λέξις  ¨καμπύλη;¨   

Οι απαντήσεις από το προηγούμενο Νο (32) ΕΔΩ.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Αι  απαντήσεις   του Λεξιθήρος

1)  ικανός εκ του κινούμαι. Ικανότης γαρ και κίνησις δείγμα δραστηρίου και ευφυούς ανδρός. Πρβ. ρ.  αφ-ικν-ούμαι (από+ικνούμαι –κινούμαι), επιθ.  άφιξις (η).

2) Καλημέρα και calma (=κάλμα, ρ. καλμάρω).  Πρβ. καλ-ός, κάλ-λος, Καλ-άμαι (αι)-Καλαμάτα= η περικαλλής.)

3) Σάββατον < Σάπ-βατον (πρβ. σ-(δασεία)επτά, έπ-δομος >έβ-δομος (εβδόμη ημέρα της εβδομάδος), λατ.  s-ep-tem, αγγλ. Sev-en, κ.λ.π.).  

4) Αρχ. ουσ. ψόφος (ο) = κτύπος, εξ ού και ψήφος (η), ο κρότος του οστράκου-αρχ.ελλ. ψήφου  κατά την ψηφοφορίαν εις την εκκλησίαν του δήμου. (πρβ. ψηφίς (η), της ψηφίδος  (η), ψηφιδωτό.)

5) Όπις (η), η ¨πισινή,¨  τιμωρία της Νεμέσεως. (Πρβ. ρ.  ο-πίσω, επιρρ.  όπισ-θεν, νεοελλ. παροιμία ¨πίσω έχει η αχλάδα την ουρά.¨ )

6)  Χρηστός εκ του αρχ. ρ. χρώμαι (πρβ. χρησ-ιμοποιώ, χρήσ-ιμος, χρηστ-ικός).  Χριστός = ο χρισμένος, ο δοτός, ο εκλεκτός, ο επιλεγείς και επιβληθείς, είτε ευνοιοκρατικώς είτε αξιοκρατικώς, από μια δολίαν πολιτικήν ή θρησκευτική οργάνωσιν  εποφθαλμιούσαν συνωμοτικώς την εξουσίαν,  εν αντιθέσει με τον εκ του λαού δημοκρατικώς αναδειχθέντα.   

7) Αφθονία,  η ά-νευ του φθίνειν (πρβ. φθίσις, φθορά, φθισικός.) διαρκής ανάπτυξις και παραγωγή.  Κατά Πλάτωνα: άφθονος, ο ά-νευ φθόνου όπως  άφθονος ο θεός.

8)  καμπύλη (η) = (κάμπ-τω-κάμψ-ις +Πύλη) =  η κυρτή (πρβ.  ρ. κύπ-τω,  σ-κύβ-ω, καμπ-ούρα)  επιφάνεια.