ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΝ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ (36)

ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑ-ΛΕΞΙΓΝΩΣΙΑ

Αρχή σοφίας ελληνικών ονομάτων επίσκεψις.

Όθεν άριστα λέγεται παρά τοις φιλοσόφοις
ο τους μη μανθάνοντας ορθώς ακούειν ονομάτων
κακώς χρήσθαι και τοις πράγμασιν.

(Πλούταρχος)

ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΝ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ (36)

1) Οθόνη: Πολλή γνωστή λέξι ως εκ μεταφοράς. Τι σημαίνει όμως κυριολεκτικά;

2)  Κόλασις: Από τί ρήμα προέρχεται και τί σημαίνει ουσιαστικά και κυριολεκτικά;

3) Μελαγχολία (η).  Τα συνθετικά και η καθαυτό σημασία της λ.

4)  Πείσμα: Πώς ετυμολογείται η λ.;

5)  Δάπεδο. Τα συνθετικά και η κυριολεκτική ερμηνεία της λ.

6)  γ΄.κλ. επιθ. ο, η δριμύς, το δριμύ (π.χ. ψύχος.) : Πόθεν ετυμολογείται το επίθετο αυτό,  εκ του ουσ. (η) δρυς (βελανιδιά) ή το δόρυ ή (η) δορά, δέρας, δέρμα;

7)  ειδεχθής (πράξις) λέμε και ειδεχθές  έγκλημα. Τα συνθετικά της λ. και η κυριολεκτική της  σημασία.

8)  ακρίβεια: Τί ακριβώς σημαίνει; 

Οι απαντήσεις από το προηγούμενο Νο (35) ΕΔΩ.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

Αι  απαντήσεις   του Λεξιθήρος   

1)  Οθόνη  (η):  λεπτόν ύφασμα , πανί παρά τοίς αρχαίοις Έλλησιν. Παρά τοις νέοις  το πανί του κινηματογράφου και μεταφορικώς η υάλινη  όψις της τηλοψίας εφ’ ής προβάλλεται η ταινία της κινηματογραφικής μηχανής.

2)  Κόλασις και κόλ-λημα εκ του ρ. κολλάω, -ώ. Ως ποινή και τιμωρία μεταφυσική έχει την έννοια του ότι παν  κόλλημα αντιβαίνει στους νόμους της φύσεως όπου κίνησις εστί ζωή και κόλλημα-στάσις είναι θάνατος.  όπως και το κόλλημα-πάθος  που παρασύρει και βασανίζει τον άνθρωπο βυθίζοντάς τον στην κατάθλιψι και την απώλεια.  Εξ ού και το κοινώς λεγόμενο-παρότρυνσις   ¨ξεκόλλα.¨  

3)  μελαγχολία= μέλαινα (μελανή-μαύρη) χολή. Μελαγχολικός = ο ευερέθιστος-μοχθηρός, ο  χολερικός  (πράσινο εκχύλισμα χολής)  των αρχαίων Ελλήνων . Η νεοελληνική έννοια λόγω εισαγωγής (εννοιολογικό αντιδάνειο) την ίδια αρχαιοελλ. λέξι από τας ευρωδυτκάς γλώσσας  που μετέφρασαν λανθασμένα την λ. μελαγχολία ως κατάθλιψι.

4) πείσμα (το) : εκ του πίεσις  > πίεσμα > ανθίσταμαι εις την πίεσιν τινος.

5) δάπεδον = δα (γα, γη, δη, πρβ. δη-μοκρατία= κράτος-εξουσία των μεριδιούχων γης γεωργών )+ πούς(ο) , γεν. του ποδός, το πόδι, = η γη που πατάμε δια των ποδών. (πρβ. έδαφος < δή+ αφή (=άπτομαι της γης.)

6) ο δριμύς, εκ του δρυς-βελανιδιά (η) και άρα ο σκληρός και ανθεκτικός ως η δρυς, γεν. δρυός.  (Πρβ. και  λατ. durus, π.χ.  dura lex, sed lex) ν.ε. ντούρος- κομονδούρος (ο γερός).  

7)ο, η ειδεχθής,  το ειδεχθές (γ΄κλ.) π.χ. έγκλημα = το (απ)εχθές ιδείν. (πρβ. εχθ-ρός.)

8)  ακρίβεια (π.χ. η μαθηματική) = εις άκρην βαίνω, βρίσκω άκρη άρα την αλήθεια, το ακριβές.