ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑ-ΛΕΞΙΓΝΩΣΙΑ (26)

Αρχή σοφίας ελληνικών ονομάτων επίσκεψις.

"Όθεν άριστα λέγεται παρά τοις φιλοσόφοις

το τους μη μανθάνοντας ορθώς ακούειν ονομάτων

κακώς χρήσθαι και τοις πράγμασιν."  (Πλούταρχος)

Γράφει ο ΛεξιΘήΡ :

ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΝ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ (26)

1)  Από το γί(γ)νομαι (ρήμα Μέσης φωνής) πώς προέκυψε ο ενεργητικός αόριστος (:)  ¨έγινε; ¨ (καθ. εγένετο);

2) Τύμβος και έτυμον (πρβ.  ετυμο-λογία) τί το κοινό δηλώνουν;

3)  Έτος,  έτοιμος, τάσσω, (εξ)ετάζω:   έχουν μια κοινή αφετηρία και έννοια. Ποια;   

4) Εξουσία: Τι σημαίνει κυριολεκτικώς;

 5)  τέρμα και τερπνόν, τέρψις, τροφή  (πρβ. και αρχ.ελλ. τέρεινον).  Ποια η κοινή των εννοιολογική βάσις;

6)  Το αρχ. ελλ. νόμισμα, η αθηναϊκή μνά, είναι ¨ όλα τα σημερινά αγγλόφωνα λεφτά. Γιατί;

7) Παρρησία (η) (ρ.παρρησιάζομαι)  σημαίνει = ομιλώ ελεύθερα και ευθέως, απροκάλυπτα.  Πώς το εννοεί αυτό η ετυμολογία της λέξεως:

8)  Και φυαικά άλλο ευημερία και άλλο εφημερία. Γιατί;     

Οι απαντήσεις από το προηγούμενο Νο (25) ΕΔΩ.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

(Αι απαντήσεις του Λεξιθήρος)

 
1) ¨έγινε¨, εκ παραφθοράς του ¨γέγονε¨ (= ο αρχαιοελληνικός παρακείμενος του ρ.γίγνομαι )

2) έτυμον:  ετ-( όπως έτ-ος, τάσσω,τάξις) + ύμ- (όπως ύμ-νο-ς)  =  σύνταξις, στήσιμο  ονομασίας των εννοιών των πραγμάτων.  Τύμβος, (τυμ+βοή) = το μνήμα, τάφος που βοά, αναγράφει το όνομα του θανόντος.    

3)  έτος = το τα-κτό χρονικό (εδώ ετή-σιο) διάστημα. Έτ-οιμος, ο εντάξει κ-ι-ν-ούμενος. (πρβ.κ-ίω, ίω, ιόντα, ίτε (παίδες Ελλήνων) δηλούντα κίνησιν.  (Συν)τάσσω = βάζω εν σειρά τι. Εξ-ετάζω = ερευνώ την σχέσιν-σειρά, παρατηρώ τι.

4)  Εκ > εξ-ουσία = το κυβερνητικό αξίωμα οφειλόμενο εις την λόγω μεγάλης  (περι)ουσίας-πλούτου του κατόχου αυτού.   

5)  ρίζα τ-ρ- (όπως τρ-έφω και θρ-έφω.)  τερ-πνόν, τέρ-ψις (= η εκ της τρ-οφής ευχαρίστησις), τέρ-μα (= η εκ του τερματισμού της τροφής ηδονή και κατ’ επέκτασιν η ηδονή απότηνπεράτωσιν παντός έργου.)   

6)   Μνα (η) < μνάα <  μονάδα,  αγγλ. money, ν.ε. μονέδα.

7)   παρρησία = παρ(ουσία) + ρήσ-ις, ρή-μα, η παρουσία όλων ομολογία, ρηματική δήλωσις, διακήρυξις.

8)   ευ-ημερία, ευ + ημέρ+ία = η εύ-κολη, καλή κύλ-ι-σις (πρβ. ί-ω > κ-ί-ω > κ-ι-νώ) της κάθε ημέρας. Επί (επ->εφ-) + ημερ-ία = η εφ’ όλης της ημέρας κ-ί- νησις, δραστηριότης, εργασία.