ZEYΣ ΕΛΑΥΝΩΝ


Κυριακή 27 Μαρτίου 2022

ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΝ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ (52)

ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑ-ΛΕΞΙΓΝΩΣΙΑ

Αρχή σοφίας ελληνικών ονομάτων επίσκεψις.

Εί οι θεοί διαλέγονται τήν τών Ελλήνων γλώτταν χρώνται.¨ (Κικέρων.)    

Όθεν άριστα λέγεται παρά τοις φιλοσόφοις
ο τους μη μανθάνοντας ορθώς ακούειν ονομάτων
κακώς χρήσθαι και τοις πράγμασιν.

(Πλούταρχος)

ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΝ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ (52)

1) τέως (επιρρ.) Πόθεν προέρχεται;

2)  οδός (η) και οδηγός (ο) . Η ετυμολογία και τα συνθετικά των. Με ποιο μέλος του ανθρ. σώματος σχετίζονται;   

3) ¨Ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια¨ λέμε. ¨Για τα καλά σας λόγια¨ πώς λέγεται αρχαϊστί αλλά και εις την εκκλησιαστικήν γλώσσαν;

4)  ¨Αιγός ποταμοί;¨  Κάποια μάχη-πεζομαχία  έγινε εκεί;  Πώς μεταφράζεται  κοινώς (χυδαϊστί) χάνοντας όμως όλην την επιβλητκότητα και μεγαλοπρέπειαν της αρχαιοελληνικής εκφράσεως.


5)  Αραβοσιτέλαιον, σιτηρά.  Ελέω βαρβαροήχου καζαντζακικής δημοτικής και κάργα δημοκρατίας έχουν αντικατασταθή αι λέξεις αυταί.   Από ποιες;

6)  εχθρός (ο).  Ζητούνται συνθετικά και ετυμολογία.

7)  Αιγάλεω, αιγιαλός, Αίγιον. Συνθετικά και ετυμολογία των λέξεων.

8)  εύνοια (η) και φθορά  (η). Ποια η καταγωγή των λέξεων;      

Οι απαντήσεις από το προηγούμενο Νο (51) ΕΔΩ .

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Αι απαντήσεις  του Λεξιθήρος.  

1)   τέως <  τέ-(λος) + (έ) ως (πρβ. τελευ- ταίος.)

2)  οδός <( π)-οδ-ός  (ουσ. σρχ. ο πούς (-πόδι), γεν. ποδ-ός,  = αυτό που πατούν τα πόδια μας.

3)  Ευχαριστώ για ¨την ευλογία¨ (ευ+ λόγος = καλός λόγος)  σας.   Ή και ευχαριστώ δια την ¨ευλάβειάν¨ (επειδή  εξελάβατε καλώς-ευμενώς τους λόγους μου) σας.

4)   Κατσικοπόταμοι (Ποταμοί της αιγός-αίγας, διότι ως φαίνεται έβοσκον, παραποταμίως και εκτεταμένως, εκεί αμνοερίφια.)  

5)   Αραβοσιτέλαιον- καλαμποκέλαιον, σιτηρά (ουσ. ο σίτος) –στάρι < σιτάρι.    

6)  ο εχθρός < εχ- <εκ + θηρ- (πρβ. θήρ-α, θήρ-αμα, θηρ-ευτής, θηρ-ίον, θρα-σύς, εία,-ύ.) = ο εκτός-εξω της χώρας επιδρομεύς  και επίβουλος  της  ατομικής ή εθνικής περιουσίας αλλά και της ζωής τινών.

7)   ρίζα αιγλ- > αίγλη (=λάμψις, λευκότης, φωτεινότης ) αγγλ. glam-our. (ελλ.  γ-λαμ-) Αιγά-λεω = φωτεινός τόπος ή λίθος-πέτρα . αιγ-ιαλός = φωτεινός παράλιος τόπος.  Αίγιον = φωτεινή παράλιος πόλις. Κατ’ άλλους η πόλις με τις λεύκες. Αλλά και η λεύκα έχει λευκόν φωτεινόν χρώμα φύλλων. Επίσης η  αίγα-γίδα-γίδι (αρχ. η αιξ, γεν. της αιγός) προφανώς έλαβε το όνομά της διότι αρέσκεται βόσκειν εις τα βραχώδη  και φωτεινά υψώματα, ραχούλες <βραχούλες .  Πρβ. και αιγίς (η) το αστραφτερόν όπλον της θεάς Αθηνάς .

8)  (η)  εύνοια. <ευ+ νους (= ο ευχαρίστως-θετικώς  διακείμενος προς τινα νούς-διάθεσις.)  φθορά < πτ (πρβ. πί- πτ-ω, πέ- φ-τω, πτ-ώσις) ορά = πτώσεως ροή ή φθίνουσα ροή, η κατάρευσις. 
  

4 σχόλια:

ΛΥΚΑΣΤΡΟΣ είπε...

1) τέως (επιρρ.) Πόθεν προέρχεται;

Προέρχεται από το τείως/τείος...δηλαδή εν τέλει.

ΛΥΚΑΣΤΡΟΣ είπε...

6) εχθρός (ο). Ζητούνται συνθετικά και ετυμολογία.

«ἐχθροῑς ἔχθρα πορσύνων», Αισχύλος.

Αυτός που έχει εχθρική διάθεση προς κάποιον, ο εχθρικά διακείμενος...Τώρα η ετυμολογία...δεν γνωρίζω αν η λέξη είναι συγγενής με το "έχθος"... εχθ- + επίθημα -ρο-ς), από τον οποίο παρήχθησαν τα παραθετικά εχθίων, έχθιστος....εχθαίρω, εχθοδοπός, έχθομαι, εχθρώδης, εχθρώς.

Βέβαια η αρχική της σημασία της λέξης εχθρός ήταν ο ξένος, ο εκτός της κοινωνικής ομάδας άνθρωπος...που είναι ο αντίπαλος.

Ανώνυμος είπε...

Δεν εχω βρει την συνδεση της μυιγας μυησης μυος και τώρα του μύθου. Ευχαριστώ.

Ανώνυμος είπε...



Δεν εχω βρει την συνδεση της μυιγας μυησης μυος και τώρα του μύθου. Ευχαριστώ.
………………………………………………
Το μαλακόν (βλ. ρ. μύσσομαι, ουσ. μύξα ήτοι το ρέον γλοιώδες εκ των μυ-κ-τήρων, μύ-της) και ελαφρύ σκούντημα-κέντρισμα, εις τα ανθρώπινα νώτα κυρίως όπως και στα ζώα, προερχόμενο είτε από έντομα (μύγα, βοϊδόμυγα) είτε από άλλον άνθρωπο επιφέρει την σπασμωδικήν-ενστικτώδη-αυτόματον αντιδραστικήν δραστηριοποίησιν του οργανισμού ήτις το ανθρώπινον πρόσωπον εκδηλούται δια της συσπάσεως (στιγμιαίο και αφυπνιστικό κλείσιμο και άνοιγμα) των οφθαλμών.
Ως εκ τούτου, ο ,η μύωψ, (γεν.εν. του, της μύωπος) σημαίνει κυριολεκτικώς μεν το κεντρί-κέντρον-οίστρον (πρβ. βου-κέντρα και γεωμετρικόν κέντρον μιας περιφέρειας) που αναταράσσει τα μάτια και γενικώς δραστηριοποιεί, μεταφορικώς δε αφ’ ενός τον μύωπα και αφ’ ετέρου τον εξυπνημένο-ξύπνιο εκ του κεντρίσματος-ερεθίσματος της φιλοσοφίας άνθρωπο. (βλ. και Μού-σα, Λακ. Μωά (η) ήτοι η, δια των προς μάθησιν και γνώσιν μυήσεων και μυστηρίων, εμπνέουσα και κινητοποιούσα πνευματικώς δια τέχνας, επιστήμας και γράμματα τον άνθρωπον, θεά).
Μύς(ο), γεν. εν. του μυ-ός =- ποντίκι, εκ του μαλάσσω, ( παργ. μαλακός αλλά και μαλάκας -βλάξ < μλαξ< μαλακς.)
Μύθος < μύ+ ρ. τί-θ-ημι. (=θ-έτω)+ος = ο ηρέμα μυητικός, ο θ-έτων –οδηγών-ερεθίζων-κεντρίζων εις μύ-ησιν, (λόγος).

Παρακαλώ.

(Το ανωτέρω θα συμπεριληφθή εις το προσεχές ερωτηματολόγιον.)
Λεξιθήρ.