ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΝ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ (47)

ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑ-ΛΕΞΙΓΝΩΣΙΑ

Αρχή σοφίας ελληνικών ονομάτων επίσκεψις.

Όθεν άριστα λέγεται παρά τοις φιλοσόφοις
ο τους μη μανθάνοντας ορθώς ακούειν ονομάτων
κακώς χρήσθαι και τοις πράγμασιν.

(Πλούταρχος)

ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΝ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ (47)

1) νηνεμία και νόσος: πώς ετυμολογούνται;

2)   Αττική: γιατί τα δύο ταύ;

3) Τήξις (η), τηγάνι (το) και ταγγίλα  (η), τί νοηματική σχέσι έχουν;

4) Νίκη. Πώς προήλθεν ως έννοια η λέξις.

5)  Αιχμή και μάχη, ακμή και άκμων (ο) (αμόνι), κάμνω και κάματος  έχουν μια κοινή  ετυμολογική καταγωγή.  

6)    Ασωτία (η). Πώς ετυμολογείται η σύνθετος αυτή λέξις;  

7) Γιατί:  σήραγξ (η) με ήτα και σύριγξ (η) με ύψιλον;

8)  Γιατί ¨εν στάσει¨ και ¨βάσει +γεν.¨  είναι η ορθή γραφή και όχι  το ¨εν στάση¨ και ¨βάση;¨ ;   

Οι απαντήσεις από το προηγούμενο Νο (46) ΕΔΩ,

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Αι απαντήσεις του Λεξιθήρος .

1) νηνεμία = νη (ά-νευ) + άνεμος ήτοι απουσία ανέμου και άρα ήρεμα νερά.  Νό-σ-ος = νη + ία-σ-ις  ήτοι απουσία ιάσεως –υγείας.

2)  Αττική < Ακτική< ακτή, (ετεροίωσις του κάπα εις διπλούν ταύ.)  

3)  τήξις (η) (ρ. τήκ-ομαι)  = λυώσιμο. Aρα τηγάνι αυτό που λυώνει τα τηγαζόμενα. Ταγγίλα < τηγανίλα.

4) Νί-κη < κί-νη-σις, ρ. κινώ. ( δι’ αναγραμματισμού).  Η κίνησις = πρόοδος, επιτυχία και νίκη όπως τα δ-εσμά είναι δ-έσμευσις, δ-ουλεία.         

5) Το σύμπλεγμα χμ- και κμ- εκφράζει, κυριολεκτικά ή μεταφορικά, οξύτητα και κάτι το οριακό και ακραίο είτε ως κατάστασι (μάχη, κάμα-τος) είτε ως σχήμα και μορφή αντικειμένου (αιχμή, άκμων-αμόνι)  

6) Ασωτία < α (στερ.) + σωτ(-ηρ-)ία ήτοι  ο άνευ σωτηρίας β-ίος, συμπεριφορά. (πρβ. και επιθ. ο σω-σ-τ-ός >  σωστ-ήριος > σωτ-ήριος .)

7)  σήραγξ-σήραγγα  με ¨ήτα¨ =  σαίρω-σαρώνω + άγ-ω ήτοι η ευθεία ώθησις, προαγωγή, εισχώρησι δια σαρώθρου-σκούπας. Εδώ μεταφορικώς.  ( Πρβ.  σε-ιρά, ση-ροτρφία.)  Σύριγξ, σύριγγα (η) με ¨ύψιλον¨ εκ του συρίττω, σ(φ)υρίζω, συριγμός (διαπεραστικός ήχος) , σφυρίχτρα  ήτοι το του συριστικού ήχου  μουσικόν όργανον αλλά και το ίδιον κατά το σχήμα, ιατρικόν εργαλείον.  Το ¨ήτα¨ του σηρ-όπως του σηρ-αγξ  δηλοί κάτι το διαπεραστικόν που  διατρυπά ενώ με ¨ύψιλον¨ όπως του σύρ-ιγξ δηλούται το διατρυπώμενον  (πρβ. π-η -γή (η) με ¨ήτα¨ήτοι το εκβαλλόμενον και αναπηδών ύδωρ (πρβ. πίδαξ (ο) ενώ π-υ-γή(η)  με ¨ύψιλον¨ =  τα διατρυπημένα δια της πρωκτικής εόδου  ανθρώπινα οπίσθια-κωλομέρια.)

8)Ορθή ορθογραφία  το  ¨ εν+ στάσει¨  ( αρχαιοελλ. δοτική του ουσ. στάσις-στάση), γεν. στάσεως, δοτ. στάσει  (η).  Το (θέμα) στασε-ι  προκύπτει τόσο από την γεν. εν. ¨στάσεως,¨ όσο και από τας πτώσεις του πληθυντικού ( ον. αι στάσε-ις, γεν. των στάσεων κ.λ.π.)   Το αυτό ισχύει δια το ¨βάσει,¨  ή ¨επί τη βάσει¨ (βάσις, βάσεως, βάσει, βάσεις, βάσεων) όπως και δια την επιρρηματική δοτική ¨λόγω¨ του ουσ. λόγος (ο) (π.χ. λόγω ανάγκης και όχι ¨λόγο¨ ανάγκης)  κ.λ.π.