ΜΕΛΕΤΩΝΤΑΣ ΤΟΝ ΑΝΤΙΠΑΛΟ.

ΛΥΚΑΣΤΡΟΣ :

ΜΕΛΕΤΩΝΤΑΣ ΤΟΝ ΑΝΤΙΠΑΛΟ.

Μετά το πως αντιμετωπίζουν οι δυτικοί την Ουκρανική κρίση αυτή την φορά ας προσπαθήσω να αναλύσω τις κινήσεις και επιλογές της Ρωσίας σύμφωνα με όσα από την πλευρά της έχουν φανεί μέσω των διεθνών δημοσιευμάτων.

Η Ρωσία έχει τώρα μόνο τρεις επιλογές για την Ουκρανία.

Οι ΗΠΑ έδωσαν στη Ρωσία γραπτή απάντηση στις προτεινόμενες εγγυήσεις ασφαλείας. Η Ουάσιγκτον αρνείται να δεχτεί τις απαιτήσεις της Μόσχας για μια νομικά δεσμευτική υπόσχεση ότι το ΝΑΤΟ δεν θα επεκταθεί περαιτέρω προς τα σύνορά της, έχει δηλώσει ότι είναι έτοιμη να συζητήσει ορισμένα ζητήματα, συμπεριλαμβανομένου του ελέγχου των όπλων και της στρατηγικής σταθερότητας.

 

Σενάριο πρώτο: Πόλεμος.

 

Είναι αναπόφευκτο ότι εν μέσω ειρηνικών συνθηκών, η Ουκρανία θα ακολουθήσει μια αντιρωσική πορεία. Στη χώρα έχει διαμορφωθεί ένα εξωτερικά χαλαρό αλλά επαρκώς σταθερό πολιτικό καθεστώς, για το οποίο είναι αδύνατοι οι συμβιβασμοί με τη Ρωσία.

 

Η ίδια η ουκρανική κυβέρνηση δεν βλέπει εναλλακτικό τρόπο για να διασφαλίσει την ασφάλεια της χώρας εκτός από την ένταξη στο ΝΑΤΟ. Η Δύση επιχειρεί επίσης την ενσωμάτωση της Ουκρανίας στις δομές ασφαλείας της. Είναι, επομένως, αδύνατο να αλλάξει η πορεία δράσης της Ουκρανίας χωρίς πόλεμο.

 

Ακόμη και αν η ένταξη στο ΝΑΤΟ δεν πραγματοποιηθεί για τυπικούς λόγους τα επόμενα χρόνια ή δεκαετίες, τίποτα δεν εμποδίζει την ανάπτυξη αμυντικών ή άλλων συστημάτων στο έδαφος της χώρας, καθώς και τον ευρείας κλίμακας επανεξοπλισμό των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας με έξοδα των δυτικών χωρών.

 

Αργά ή γρήγορα, η Ουκρανία θα μετατραπεί σε εφαλτήριο για πιθανές στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά της Ρωσίας. Δεδομένου του μήκους των συνόρων, αυτή η κατάσταση θέτει τη Ρωσία σε μειονεκτική θέση, ασύγκριτη με την ένταξη των χωρών της Βαλτικής στο ΝΑΤΟ. Η στρατιωτική ανάπτυξη της Ουκρανίας από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Δύση αποτελεί θεμελιώδη απειλή για τη Ρωσία.

 

Ο ουκρανικός στρατός θα μπορούσε να νικηθεί σχετικά γρήγορα και είναι δυνατό να αποφευχθεί ένας παρατεταμένος πόλεμος πραγματοποιώντας μια αστραπιαία επιχείρηση. Επιπλέον, τότε θα ήταν δυνατό είτε να χωριστεί η χώρα σε δύο κράτη, εκ των οποίων το ένα (Ανατολική Ουκρανία) παραμένει στη ρωσική τροχιά και το άλλο (Δυτική Ουκρανία) στη δυτική. Μια άλλη επιλογή είναι μια βίαιη αλλαγή καθεστώτος στην Ουκρανία, με την προσδοκία ότι δεν θα υπάρξει μαζική αντίσταση από τον πληθυσμό.

 

Οι δυτικές κυρώσεις θα είναι ένα σοβαρό πλήγμα για τη Ρωσία, αλλά δεν θα είναι μοιραίες. Τα οφέλη για τη στρατιωτική ασφάλεια είναι μεγαλύτερα από την οικονομική ζημιά. Η ζημιά για την οικονομία δεν θα μεταφραστεί σε λαική διαμαρτυρία στη Ρωσία. Μπορεί να διατηρηθεί υπό έλεγχο. Το κύρος των αρχών θα αυξηθεί λόγω της δυναμικής επίλυσης . Οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας θα υπονομεύσουν περαιτέρω την εμπιστοσύνη στο αμερικανικό χρηματοπιστωτικό σύστημα. Η Ρωσία θα μπορέσει να υπάρξει ως «φρούριο». Μια έξοδος από την παγκόσμια οικονομία είναι δυνατή, και μάλιστα επιθυμητή.

 

Η ίδια η Δύση βρίσκεται σε παρακμή. Ο επικείμενος θάνατός της είναι αναπόφευκτος. Μια νίκη στην Ουκρανία θα επιφέρει άλλο ένα πλήγμα στην εξουσία των Ηνωμένων Πολιτειών και της Δύσης και θα επιταχύνει την παγκόσμια υποχώρηση τους.

 

Αλλά ...

 

Σε αυτό το σενάριο, θα πρέπει να περιμένουμε μια ριζική κατάρρευση των σχέσεων μεταξύ Ρωσίας και Δύσης, ασύγκριτη με οποιαδήποτε προηγούμενη κρίση. Θα οδηγήσει σε (α) μαζική απώλεια ζωών. (β) μια σοβαρή και μακροπρόθεσμη οικονομική κρίση στη Ρωσία ως αποτέλεσμα των δυτικών κυρώσεων· (γ) σημαντική στρατιωτικοποίηση της ανατολικής Ευρώπης από το ΝΑΤΟ.

 

Θα είναι δυνατό να μιλήσουμε για το σχηματισμό μιας θεμελιωδώς νέας τάξης πραγμάτων στην Ευρώπη. Θα έχει τις ρίζες του σε μια επίπονη αντιπαράθεση. Το μόνο εμπόδιο σε έναν μεγάλο πόλεμο θα είναι τα πυρηνικά όπλα, αν και δεν μπορούν να αποκλειστούν ούτε οι κίνδυνοι κλιμάκωσης σε σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και ΝΑΤΟ. Η Ρωσία σε αυτό το σενάριο γίνεται ένα είδος ευρωπαϊκής Βόρειας Κορέας, αλλά με πολύ ευρύτερες ευκαιρίες.

 

Σενάριο δεύτερο: Μόνιμη ένταση.

 

Το κόστος μιας στρατιωτικής λύσης στο ουκρανικό ζήτημα είναι πολύ υψηλό. Ακόμη και σε περίπτωση γρήγορης ήττας των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας, προκύπτει το πρόβλημα του ελέγχου της επικράτειας. Το καθεστώς από μαριονέτες που θα εγκαταστήσει η Ρωσία θα απαιτήσει σημαντικές οικονομικές ενέσεις. Ταυτόχρονα, σίγουρα θα είναι αναποτελεσματικό και διεφθαρμένο. Ενόψει της ζημίας από τις κυρώσεις, η τροφοδότηση του καθεστώτος θα επιδεινώσει περαιτέρω την έλλειψη πόρων εντός της ίδιας της Ρωσίας. Κοστίζει και μάλιστα αρκετά...

 

Ακόμη και ο πλήρης έλεγχος του εδάφους της Ουκρανίας δεν θα εμποδίσει τη Δύση να σχηματίσει και να εξοπλίσει ουκρανικούς σχηματισμούς σε γειτονικά εδάφη, χρηματοδοτώντας ένα ευρύ υπόγειο στην ίδια την Ουκρανία. Ο πόλεμος θα οδηγήσει σε οικονομική παρακμή στα κατεχόμενα, γεγονός που θα κάνει τον πληθυσμό τους ακόμη πιο επιρρεπή στη δυτική προπαγάνδα.

 

Εάν ένα μέρος της επικράτειας διατηρηθεί από το φιλοδυτικό καθεστώς, η σύγκρουση γίνεται μόνιμη. Ταυτόχρονα, κανένα από τα προβλήματα ασφάλειας της Ρωσίας δεν θα επιλυόταν και ο αριθμός τους θα αυξανόταν μόνο, λόγω της στρατιωτικοποίησης της Ανατολικής Ευρώπης.

 

Η εσωτερική σταθερότητα της ρωσικής κοινωνίας δεν είναι εγγυημένη, λαμβάνοντας υπόψη την οικονομική ζημιά από τις κυρώσεις, το κόστος του πολέμου και τις οικονομικές ενέσεις στην Ουκρανία. Ο αναπόφευκτος πληθωρισμός σε αυτή την περίπτωση και η μείωση των ήδη χαμηλών εισοδημάτων είναι γεμάτη με την αύξηση των λαικών διαθέσεων διαμαρτυρίας.

 

Θα μπορούσε να αντισταθμιστεί με στρατιωτικές νίκες, αλλά μόνο για μικρό χρονικό διάστημα. Μια παρατεταμένη οικονομική κρίση ή, στην καλύτερη περίπτωση, η στασιμότητα δημιουργεί τη βάση για μια μακροχρόνια διαμαρτυρία. Ταυτόχρονα, ορισμένα πρότυπα κατανάλωσης και τρόπου ζωής έχουν αναπτυχθεί στη ρωσική κοινωνία. Δύσκολα είναι έτοιμη να είναι μια ευρωπαϊκή Βόρεια Κορέα.

 

Ο παγκόσμιος ρόλος της Δύσης μειώνεται. Για τις ΗΠΑ, η περιοχή Ασίας-Ειρηνικού είναι πράγματι μια αυξανόμενη προτεραιότητα. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η Δύση είναι αρκετά αδύναμη για να μην προκαλέσει σημαντική ζημιά στη Ρωσία. Δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας θα βλάψουν σοβαρά την ίδια τη Δύση. Στην Ευρώπη, η Δύση έχει σημαντικά αποθέματα για να συγκρατήσει τη Ρωσία, ακόμη και σε περίπτωση αντιπαλότητας με την Κίνα. Η υποστήριξη του Πεκίνου προς τη Ρωσία δεν είναι εγγυημένη σε περίπτωση πολέμου.

 

Η διατήρηση μόνιμης έντασης στις σχέσεις με τη Δύση παράγει αποτελέσματα. Τουλάχιστον οι δυτικές δυνάμεις αρχίζουν να ακούν τη Ρωσία. Η ένταση είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για τη διπλωματία. Είναι απαραίτητο να διατηρηθεί στα σύνορα της Ουκρανίας και να εφαρμοστεί επίσης σε άλλες περιοχές – Λατινική Αμερική, Μέση Ανατολή, περιοχή Ασίας-Ειρηνικού (μαζί με την Κίνα) και Αφρική. Εάν είναι δυνατόν, η Ρωσία μπορεί να λειτουργήσει με σχετικά φθηνές αλλά αποτελεσματικές εκστρατείες, παρόμοιες με τη ρωσική επιχείρηση στη Συρία.

 

Αυτό το σενάριο δεν αλλάζει ριζικά την κατάσταση στην Ευρώπη. Οι σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Δύσης παραμένουν κατηγοριοποιημένες με ανταγωνισμό, αλλά δεν περνούν τις κόκκινες γραμμές. Η Δύση ενισχύει σιγά σιγά την πίεση των κυρώσεων, καθώς και ενσωματώνει με συνέπεια την Ουκρανία στον χώρο ασφαλείας της.

 

Σενάριο Τρίτο: Χαλάρωσε και περίμενε.

 

Η Ουκρανία είναι θα ένα τοξικό περιουσιακό στοιχείο για τη Δύση. Η μεγάλης κλίμακας βοήθεια θα κλέβεται από τους πολιτικούς και τα ιδρύματα παραμένουν διεφθαρμένα. Η χώρα δεν είναι προμηθευτής, αλλά καταναλωτής ασφάλειας. Η ένταξη της στο ΝΑΤΟ είναι αντιπαραγωγική για το μπλοκ λόγω ανεπίλυτων συγκρούσεων και αμφίβολων συνεισφορών στην κοινή ασφάλεια. Αντίθετα, η Ουκρανία είναι πηγή πολλών προβλημάτων. Η διάσωσή του είναι ενοχλητική και δαπανηρή.

 

Εάν η Δύση το κάνει, τότε η Ουκρανία θα κάνει το ΝΑΤΟ μια ακόμη πιο ανισόρροπη δομή, στην οποία ο αριθμός των «ελεύθερων αναβατών» θα αυξηθεί. Ενώ παραμένει στη δυτική σφαίρα, η Ουκρανία είναι καταδικασμένη σε περαιτέρω υποβάθμιση. Θα υπάρξει μια «μολδαβοποίηση της Ουκρανίας» – δηλαδή μια εκροή πολιτών προς τη Δύση και ο πρωτογονισμός της οικονομίας της. Η Δύση δεν έχει κανένα λόγο να στηρίξει την Ουκρανία για μεγάλο χρονικό διάστημα με τη βοήθειά της.

 

Η βοήθεια θα μειωθεί καθώς η θέση της Ουκρανίας διολισθαίνει στη λίστα προτεραιοτήτων της Δύσης. Χωρίς καμία στρατιωτική επέμβαση, η Ουκρανία θα υποβαθμιστεί, μετατρέποντας σε μια περιφερειακή χώρα και μια προτεραιότητα τρίτης τάξης στην παγκόσμια ατζέντα.

 

Η Ρωσία έχει σημαντικές στρατιωτικές δυνατότητες για να σταματήσει κάθε απειλή που προέρχεται από το έδαφος της Ουκρανίας και των χωρών του ΝΑΤΟ. Ακόμη και χωρίς τη χρήση πυρηνικών όπλων, η Ρωσία σε μια περιφερειακή σύγκρουση μπορεί να προκαλέσει τρομερή ζημιά στους αντιπάλους της στην Ευρώπη. Ο έλεγχος της Κριμαίας διασφαλίζει την κυριαρχία στη Μαύρη Θάλασσα. Η ανάπτυξη όπλων κρούσης ή στοιχείων αντιπυραυλικής άμυνας στο έδαφος της Ουκρανίας είναι δυνατή μακροπρόθεσμα. Αλλά δεν εμποδίζει τη Ρωσία να βελτιώσει τα δικά της επιθετικά συστήματα, τα οποία σε κάθε περίπτωση είναι ικανά να προκαλέσουν ανεπίτρεπτη ζημιά σε έναν πιθανό αντίπαλο.

 

Το ουκρανικό πολιτικό καθεστώς είναι ασταθές. Η ικανή και μακροπρόθεσμη διαχείριση θα επιτρέψει στη Μόσχα να βρει τους μοχλούς επιρροής της στο καθεστώς και στην επικοινωνία με την κοινωνία. Θα είναι δύσκολο για τη Ρωσία να μείνει αδιάφορη. Η Ρωσία διατηρεί ανθρωπιστικές ευκαιρίες με τη μορφή αγοράς εργασίας και εκπαιδευτικού συστήματος. Είναι πολύ πιο μετριοπαθείς αυτές οι δυνατότητες σε σύγκριση με την ΕΕ, αλλά αυτό δεν αναιρεί τη δυνατότητα χρήσης τους. Όταν παίζεται μεγάλο παιχνίδι, πάντα οι ανθρωπιστικοί μηχανισμοί παράγουν καλά αποτελέσματα.

 

Οι σχέσεις της Ρωσίας με τη Δύση δεν περιορίζονται στην Ουκρανία. Η Ρωσία έχει πολλά πεδία στα οποία μπορεί να διαπραγματευτεί με τη Δύση. Η υποβάθμιση της ουκρανικής ατζέντας είναι αρκετά πιθανή, και ίσως μάλιστα επιθυμητή. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας είναι πιθανό να καθορίσει την παγκόσμια πολιτική στις επόμενες δεκαετίες. Καλό σενάριο για την Ρωσία θα είναι να αποφύγει την άμεση συμμετοχή σε αυτή τη σύγκρουση και να αφήσει χώρο για ελιγμούς της.

 

Η ρωσική οικονομία παραμένει εύθραυστη και εξαρτάται από τις αγορές εμπορευμάτων. Η πίεση της μέσω πολέμου και κυρώσεων είναι δεν θεωρείται ό,τι καλύτερο. Η διακοπή των οικονομικών σχέσεων με τη Δύση είναι επίσης τελείως ασύμφορη και αντιπαραγωγική.

 

Σε αυτό το σενάριο, υπάρχει μερική αποκλιμάκωση του ουκρανικού ζητήματος, αν και ο ανταγωνισμός με τη Δύση παραμένει. Η Μόσχα διαχειρίζεται επιδέξια τέτοιους ανταγωνισμούς, διευκολύνοντας τους όπου είναι δυνατόν, και επομένως υπερφορτώνοντας τη Δύση με τοξικά περιουσιακά στοιχεία με τη μορφή καιροσκόπων συμμάχων και φλογερών εθνικιστών. Ταυτόχρονα, συνεχίζει να παίζει το παιχνίδι σε όλα τα μέτωπα της παγκόσμιας ατζέντας – από τη δράση για το κλίμα μέχρι τον έλεγχο των όπλων.

 

Ποιο σενάριο από τα τρία είναι το πιο πιθανό;

 

Το πρώτο σενάριο είναι προφανώς γεμάτο με σημαντικούς κινδύνους για τη Ρωσία. Για τη Δύση, είναι επίσης ανεπιθύμητο, αλλά έχει επίσης ορισμένα πλεονεκτήματα με τη μορφή της επιταχυνόμενης εδραίωσης του ΝΑΤΟ και της εξάντλησης ενός από τους μεγαλύτερους παγκόσμιους αντιπάλους.

 

Το δεύτερο σενάριο είναι αρκετά αποδεκτό για τη Δύση. Για τη Ρωσία, έχει λιγότερους κινδύνους, αλλά τα οφέλη είναι περιορισμένα. Ο κύριος κίνδυνος είναι η σταδιακή συσσώρευση δυτικών πιέσεων. Υπάρχει τέτοιος κίνδυνος στο τρίτο σενάριο. Η Δύση αισθάνεται επίσης αρκετά άνετα σε αυτό, αλλά η επιτυχία της Ρωσίας δεν είναι προκαθορισμένη και θα εξαρτηθεί από τη στρατηγική υπομονή, καθώς και από την ικανότητα διαχείρισης περιορισμένων πόρων και χρήσης της ενέργειας του αντιπάλου για τα δικά τους συμφέροντα.

 

Το κύριο μέλημα για τη Δύση θα είναι να «καλμάρει» τη Ρωσία και να φέρει τον ανταγωνισμό σε μια υποτονική κατάσταση που είναι βολική για τον εαυτό της. Το κύριο μέλημα της Ρωσίας είναι να αποφύγει την υπερβολική ένταση και, ταυτόχρονα, να μην βαλτώσει σε μια δαπανηρή αντιπαράθεση, διατηρώντας και χρησιμοποιώντας μοχλούς πίεσης στη Δύση όπου το απαιτούν τα δικά της συμφέροντα.

 

Τι κάνει το επιτελείο του Πούτιν;; Διατηρεί την ένταση με την παραμονή και ενίσχυση των στρατευμάτων στα σύνορα με την Ουκρανία και Λευκορωσία. Βάζει τους Λευκορώσους να δηλώνουν την πίστη τους στην Ρωσία. Τσιτώνει τις ΗΠΑ που διακαώς έχουν επιλέξει την σύγκρουση και ταυτόχρονα παίζει μαζί τους την γάτα με το ποντίκι ανοίγοντας συζητήσεις εν τη απουσία της παραγκωνίζονταν την επιδεικτικά με Νατοικούς και Ευρωπαίους συμμάχους της.

 

Ταυτόχρονα δοκιμάζει την συνοχή της δυτικής συμμαχίας και την αναγκάζει να σπαταλά πόρους για ένα κράτος που δεν το έχει στην ουσία ανάγκη, αποσπώντας έτσι την προσοχή της Δύσης από την Κίνα την οποία λόγω της παραγωγής της την θέλει ως σύμμαχο Αν πάλι φανούν ότι καλμάρουν τα πράγματα δεν είναι δύσκολο να δημιουργήσουν κάποιες περιορισμένης έκτασης εντάσεις μέσω των Ρωσόφιλων αλλά και να εξοπλίσει αυτούς με μισθοφόρους.