ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΝ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ (85)

ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑ-ΛΕΞΙΓΝΩΣΙΑ

Αρχή σοφίας ελληνικών ονομάτων επίσκεψις.

Η ελληνική γλώσσα ομιλείτο πολύ πριν από την 2α π.Χ. χιλιετία και ευρίσκετο σε υψηλό επίπεδο τελειότητας.

Είναι η βασίλισσα των Γλωσσών.

Είναι η γλώσσα των Θεών.

«Ει Θεοί διαλέγονται, την των Ελλήνων γλώττη χρώνται»

 (Κικέρων)

Όθεν άριστα λέγεται παρά τοις φιλοσόφοις

το τους μη μανθάνοντας ορθώς ακούειν ονομάτων

κακώς χρήσθαι και τοις πράγμασιν.

(Πλούταρχος) 

ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΝ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ (85) 

1)  δρόλαψ (ο), κοινώς δρολάπι, τουρκιστί μπουρίνι. Ποια τα συνθετικά της λέξεως;

2) ενδελεχώς (επιρρ.) και επιθ. ενδελεχ-ής (ο, η) –ές το)).  Τα συνθετικά και η σημασία της λ.

3)  άν-θ-ος (το) και άν-θ-ρωπ-ος. Τι  το ετυμολογικώς κοινό έχουν;  

4) Γιατί στ-ύ-λος με ύψιλον ενώ στ-ή- λη με ήτα;

5)  άμπελος (η); Τα συνθετικά της λ. κιαα όμως είναι απλό.   

6) επιθ. ειδεχθής ο,η) , -ές: Τα συνθετικά και η σημασί της λέξεως.             

7) Πώς συνδέονται ένα πρωινό, ένας πρωταθλητής και ο Ηράκλειτος;

8)  Το αρχαιοελληνικό λουκάνικο που το έχουν βάλει στο μάτι στα σύγχρονα ελληνκά χειρουργεία.

Οι απαντήσεις από το προηγούμενο Νο (84) ΕΔΩ.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Αι απαντήσεις του Λεξιθήρος.

1) ο δρόλαψ, γεν. δρόλαπ-ος.  ο): θέμα: δρολαπ- <  (υ)-δρ-ο + π-λ-(ύσις) (η)= η άφθονος αλλά και σύντομος (εκπλυντική) ροή  ομβρίων υδάτων.

2) ενδελεχώς (επιρρ.) < ένδον (= εντός) + έλε(γ) χ-ος = ο εις βάθος έλεγχος.

3) άνθος < άνω + θε-ώμαι προς τον ήλιον.) (πρβ. θέα, θέαμα, θέατρον.)

Άνθρωπος = άνω +  θεωρώ (= θε-ούς αστέρας ορώ) + όψ <ό(πσ)ις (η) (πρβ. πρόσ-ωπον ήτοι ο πρόσω ορών))= το τους θε-ούς-αστέρας ορώ-ν  ανθρώπινον πρόσ-ωπον .  Σχετ. και θρησκεία < θεωρ-ίαν (=θε -ούς αστέρας ορ-ώ) + ασκέω, -ώ = εξασκώ την θεωρίαν-αστρονομίαν ήτοι παρατηρώ και μελετώ τας κινήσεις-τροχ-ιάς (πρβ. τρέχ-ω< θρέχ-ω, θε-ός)   των άστρων . 

4)  Στύλος (ο), το ύψιλον από την προθ. υ-πό, διότι ο στ-ύ-λος υ-πο-βαστάζει κάποιο άλλο αρχιτεκτονικό μέλος ενώ η στ-ή-λη ορθοστατεί μόνο διακοσμητικά μέλη. (π.χ. ανθοστήλη.)  

5) άμπελος (η) < άμ-< άν-ω + πέπλον (πρβ. ρ. α-πλ-ώνω, πλ-άτος, πίλ-ος, πλέω  κ.λ.π.)= η απλωμένα σκιερά φύλα έχουσα.       

6) ειδεχθής (ο,η), (-ές (το): ειδ-, οιδ- (πρβ. ειδ-ήσεις, οίδ-α) + ρ. εχθαίρω (= εχθρεύομαΙ) = το απαίσιο, αποκρουστικόν  ειδέσθαι, μαθευθήναι, δημοσιοποιηθήναι.

7)  Πρ-ωινό (πρώτο φως) , πρ-ώτος, (πρ-ωταθλητής), Πυρ, η πρ-ώτη κοσμογονική αρχή κατά τον φιλόσοφον Ηράκλειτον . ¨Πυρ¨ δηλαδή ¨πρ-ωί¨  και ¨πρ-ώτος¨ σημαίνουν όλα την έννοιαν της αρχικής αιτίας του πυρός.   

8)  λουκάνικο το)= αρχ. λάπαρον (το) ,  λαπαροσκόπησις (η). (πρβ. α-παλ-ός, λίπος, λίπασμα (το), ρ. εκ-λιπαρ-ώ= παρακαλώ δακρύζων.)